multa quidem nobis facimus mala saepe poetae
(ut vineta egomet caedam mea), cum tibi librum
sollicito damus aut fesso; cum laedimur, unum
si quis amicorum est ausus reprehendere versum;
cum loca iam recitata revolvimus irrevocati;
cum lamentamur non apparere labores
nostros et tenui deducta poemata filo;
cum speramus eo rem venturam ut, simul atque
carmina rescieris nos fingere, commodus ultro
arcessas et egere vetes et scribere cogas.
확실히 우리들 시인들은 종종 추악한 많은 짓들을 저지른다
(내 스스로 나의 포도밭들을 망치려 드는구나), 우리가 책을
근심하거나 싫증이 난 그대에게 줄 때; 우리가 괴로워 할 때,
만일 친구들 중 누군가가 단 한 줄의 싯구를 비난하려 든다고;
재청받지 않은 우리가 암송되었던 부분들을 되풀이 할 적에;
우리가 우리들의 노고들이 드러나지 않음을
곱게 자아진 싯구절들이 드러나지 않음을 한탄할 때;
이러한 것이 다가오리라 희망할 때,
그대가 우리의 시 지음을 알자 마자, 그대가 또 한편 때맞춰
(우리를) 부르고 결핍을 없애고 창작을 강제할 것이라고.
sollicito: sollicitus. concerned, worried, anxious.
fesso: fessus. tired.
laedimur: laedo. strike, injure, annoy.
ausus: daring, initiative.
recitata: recito. recitatus. read loud, recite.
revolvimus: revolvo. throw back, roll back.
irrevocati: irrevocatus. not called back, not encored.
lamentamur: lamentor. lament, utter cries of grief.
tenui: tenuis, tenue. thin, fine.
filo: thread, string.
speramus: hope for; trust; look forward to; hope.
venturam: venio. fut. act. part. come.
simul: at same time, likewise, also; simultaneously; at once.
rescieris: riscisco. risciveri
fingere: fingo. mold, create, produce, imagine.
commodus: suitable, opportune/timely.
ultro: besides, beyond, to/on the further/other side, voluntarily, unaided, wantonly.
arcessas: arcesso. subj. 2. sin. send for, indict, invite, bring on oneself.
egere: egeo. need, lack, want, require, be without.
vetes: veto. sb. 2. sin. forbid, prohibit, reject, veto.
cogas: cogo. sb. 2. sin. collect/gather, round up, restrict/confine, force/compel, convene, congeal.

sed tamen est operae pretium cognoscere qualis
aedituos habeat belli spectata domique
virtus, indigno non comittenda poetae.
그러나 그럼에도 알려는 것은 노력할 가치가 있다
봉사자가 전장에서와 가정에서 보였던 것들이 어떤 덕을 지닐지,
무가치한 시인에게 허락되어서는 안될.
operae: work, care, aid, service, effort, trouble.
pretium: price/value/worth; reward/pay; money; prayer/request.
cognoscere: become acquainted with/aware of, recognize, learn, find to be.
qualis: what kind of, what is like, what excellent a ….
aedituos: aedituus. sacristan, onw who has charge of a temple.
spectata: specto. pf. pass. observe, watch, look at, see.
indigno: indignus. unworthy, undeserving, undeserved.

gratus Alexandro, regi magno, fuit ille
Choerilus, incultis qui versibus et male natis
rettulit acceptos, regale nomisma, Philippos.
위대한 알렉산더 대왕에게는, 저
코에릴루스가 있었다, 정돈되지 않은 말들과 못난 천성으로
왕국의 금화, 그가 받았던 필립포스를 받은.
incultis: incultus. uncultivated, overgrown, unkempt.
natis: natus. born, arisen, made, destined, designed, intended.
rettulit: refero. report, record, propose.
regale: regalis. royal, regal.
nomisma: stamp, image on coin.

sed veluti tractata notam labemque remittunt
atramenta, fere scriptores carmine foedo
splendida facta linunt. -
그러나 사용되는 잉크가 얼룩을 남기는 것과 같이,
대부분의 작가들은 역겨운 시로
눈부신 위업들을 더럽힌다.
veluti: just as, as if.
tractata: tracto. pf. pass. draw, haul, pull, drag about, handle, manage, treat, discuss.
notam: well known, familiar, notable, famous, esteemed.
labem: labes. landslip/subsidence. fault/dishonor.
remittunt: remitto. send back.
atramenta: atramentum. writing-ink.
fere: for. subj. speak, talk, say.//almost, generally, in general.
foedo: foul, filthy, unclean; disgusting, loathsome, ghastly, beastly.
splendida: splendidus. splendid.
linunt: lino. smear, plaster (with), erase/rub over, befoul.

- idem rex ille, poema
qui tam ridiculum tam care prodigus emit,
edicto vetuit ne quis se praeter Apellen
pingeret aut alius Lysippo duceret aera
fortis Alexandri vultum simulantia. -
- 동일한 저 왕,
그렇게나 터무니없는 시를 그렇게나 귀하게 아낌없이 내놓은 그가,
선언으로써 누구도 아펠레스에 대해 치장하지 못하도록
또는 뤼시포스와 다른 자는 강력한 알렉산더의 모습의
청동 모상을 생각하지 못하도록 금하였다.
edicto: edico. pf. pass. proclaim.
praeter: prep. acc. besides, except, contrary to.
pingeret: pingo. impf. subj. paint.
duceret: duco. impf. subj. lead, command, think, consider, regard, prolong.
aera: aes. money, pay, bronze//aer.
vultum: face, expression, looks.
simulantia: simulans. imitating.

- quod si
iudicium subtile videndis artibus illud
ad libros et ad haec Musarum dona vocares,
Boeotum in crasso iurares aere natum.
그렇지만 그대
저 잘 짜여진 판단을 기억하자
책들로부터 그리고 무사 여신들의 이러한 선물들로부터,
무거운 대기 속에 보이오티아의 출신을 선언하자.
quod si: but if/if anyone or anything.
crasso: thick/deep.

-蟲-

P.S 영역 참고.
      We poets doubtless often do much mischief to our own cause - let me hack at my own vines - when you are anxious or weary and we offer you our book; when we are hurt if a friend has dared to censure a single verse; when, unasked, we turn back to passages already read; when we complain that men lose sight of our labours, and of our poems so finely spun; when we hope it will come to this, that, as soon as you hear we are composing verses, you will go so far as kindly to send for us, banish our poverty, and compel us to write.
      None the less, 'tis worth inquiring what manner of ministrants attend on Merit, tried at home and in the field, and never to be entrusted to an unworthy poet. Well-pleasing to the great king Alexander was that poor Choerilus, who could thank his uncouth and misbegotten verses for the philips - good royal coin - that he received;
      but as ink when handled leaves mark and stain, so ofttimes with unseemly verse poets put a blot on bright exploits.
      That same king who lavishly paid so dearly for a poem so foolish, by an edict forbade anyone save Apelles to paint him, or any other than Lysippus to model bronze in copying the features of brave Alexander.
      But call that judgement, so nice for veiwing works of art, to books and to these gifts of the Muses, and you'd swear that he'd been born in Boeotia's heavy air.
우리 시인들은 의심할 나위 없이 종종 많은 잘못을 우리 자신의 탓으로 저지른다 - 내 포도밭을 내가 망치는구나 - 당신이 불안하거나 지친 때에 또 우리가 당신에게 우리의 책을 제공할 때; 한 친구가 싯귀 하나를 헐뜯으려 들어 우리가 상처받을 때; 청을 받지도 않았는데 우리가 이미 읽은 구절들로 되돌아갈 때; 우리가 사람들이 우리의 노력들에 대한, 그리고 그렇게나 잘 짜인 우리의 시들에 대한 안목을 잃었다고 불평할 때; 우리가 이렇게 되리라고, 즉, 당신이 우리가 싯구들을 짓고 있다는 걸 듣자마자, 당신이 친절한 한에서 우리를 부르게 될 것이고, 우리의 빈곤을 없애게 될 것이고, 우리로 하여금 창작을 강요하게 되리라고 희망할 때.
      그럼에도 불구하고, 그것은 알아볼 가치가 있다 덕을 돌보는 봉사자들의 방식이 무엇인지, 가정에서와 현장에서 시도되는, 그리고 절대로 무가치한 시인에게 맡겨지지 않는.
      알렉산더 대왕에게는 저 저급한 코에릴루스가 있었다, 그의 상스럽고 정돈되지 못한 문장들을 필립포스 - 훌륭한 왕국의 주화를 - 감사할 수 있었을 - 그가 받았던;
      그러나 사용될 때 책장들에 흔적을 남기고 얼룩지게 만드는 잉크와 같이, 그렇게 자주 꼴사나운 문장을 가지고 시인들이 위업들에 얼룩을 남긴다.
      저 똑같은 왕, 그렇게나 어리석은 시를 위해 그렇게 극진히 아주 후한 값을 치룬 왕이, 포고로써 그 누구도 아펠레스를 꾸며 그를 구하는 일을 못하도록, 혹은 뤼시푸스 이외의 다른 누구도 용감한 알렉산더의 모습을 청동으로 모사함에 있어서 금하도록 하였다.
      그러나 저 판단을 기억하라, 예술의 작품들을 감상하기에 그렇게나 훌륭한 저 판단, 책들과 무사 여신들의 이러한 선물들에 대해, 그리고 당신은 그가 보이오티아의 무거운 대기를 타고났음을 선언하였다.
Quem tulit ad scaenam ventoso Gloria curru,
exanimat lentus spectator, sedulus inflat;
영광의 여신이 날랜 전차로 무대를 향해 내놓는 자를,
게으른 관객은 낙담시키고, 열성적인 관객은 띄워 올린다;
tulit: fero perf. act. ind. 3. sin. bring
scaenam: scaena. theater stage.
ventoso: ventosus. windy, swift.
curru: currus. chariot.
exanimat: exanimo. kill; exhaust.
lentus: lentus. clinging, tough; slow, sluggish, lazy, procrastinating; easy, pliant.
spectator: spectator.
sedulus: attentive, painstaking, sedulous.
inflat: inflo. blow into/upon; puff out.

sic leve, sic parvum est, animum quod laudis avarum
subruit aut reficit (valeat res ludicra si me
palma negata macrum, donata reducit opimum!).
그렇게나 가볍고, 그렇게나 사소한 것이다, 찬사를 갈망하는 영혼을
나약하게 만들거나 되세우는 것이란 (잘 있거라, 무대여, 만일 나를
부정된 박수가 초라하게, 주어진 박수가 살찌우게 만든다면!).
leve: levis. light, thin, trivial; fickle.
subruit: subruo. undermine.
reficit: reficio. rebuild, repair, restore.
valeat: valeo subj.
iudicra: iudicrum. stage play, show.
palma: palm/width of the hand.
negate: nego. pass.
macrum: macer. thin, scraggy, lean, small, meager.
donata: dono. pass. present, grant; forgive; give, bestow.
reducit: reduco. lead back; restore.
opimum: opimus. rich, abundant, fat.

saepe etiam audacem fugat hoc terretque poetam,
quod numero plures, virtute et honore minores,
indocti stolidique et depugnare parati
si discordet eques, media inter carmina poscunt
aut ursum aut pugiles; his nam plebecula gaudet.
종종 대담한 시인조차 겁을 주고 도망시킨다 ,
수로는 많고, 덕과 명망으로는 저급한,
못 배우고 어리석으며 만일 기사들과 뜻이 갈린다면 싸울 준비가 된 자들이
무대의 한 가운데로 불러낸다
곰이나 복서들을; 이러한 것에 천박한 자들은 기뻐한다.
audacem: audax. bold, daring.
fugat: fugo. put to flight, rout; chase away; drive into exile;
terret: terreo. frighten, scare, terrify, deter.
depugnare: depugno. fight hard/it out, do battle.
paro: prepared; ready.
discordet: discordo. be at variance, quarrel, be different.
eques: horseman.
poscunt: ask, demand.
ursum: bear.
pugiles: boxer, pugilist.
plebecula: mob, common people.

verum equitis quoque iam migravit ab aure voluptas
omnis ad incertos oculos et gaudia vana.
그렇지만 이제 기사들의 취향조차 귀로부터
불확실한 눈과 헛된 즐거움으로 모두 옮겨 가 버렸다.
verum: adv. however.

-蟲-


Ut primum positis nugari Graecia bellis
coepit et in vitium Fortuna labier aequa,
nunc athletarum studiis, nunc arsit equorum,
marmoris aut eboris fabros aut aeris amavit,
suspendit picta vultum mentemque tabella,
nunc tibicinibus, nunc est gavisa tragoedis;
그리스는 전쟁들을 마치자 마자 어리석은 짓을
시작했고 공평한 운명으로 잘못에 빠지기 시작했다,
한 때는 운동선수들에 열을 올리고, 또 한 때는 말들에 흥분하고,
대리석의 장인들이나 상아의 장인들이나 청동의 장인들을 사랑하고,
그림 그려진 판들에 얼굴과 마음을 매어 달고(넋을 놓고),
한 때는 피리연주자들에게, 다른 때는 비극 배우들에게 기뻐하기 시작했다;
ut nunc est: OLD.1205.1.d. in present circumstances, as matters stand.
nunc ~ nunc: OLD.1205.8.a. at one moment ~ at another moment.
positis: pono. put/place/set.|nugari: nugor. play the fool.|coepit: coepio. begin.|vitium: fault.
Fortuna: the goddess of fortune(greek goddess Tyche).|labier: labor. slip, slip and fall.
aequa: level.|athletarum: wrestler, boxer, athlete.
studiis: studium. eagerness, enthusiasm, zeal, spirit.|arsit: ardeo. be on fire.|equorum: equus. horse.
marmoris: marmor. marble.|eboris: ivory.|fabros: n,workman/a,skillful.
aeris: aes. money, pay, fee, fare.|suspendit: suspendo. hang up, suspend.
picta: pingo. paint, tint, color.|vultum: vultus. face, expression(안색); looks.
mentem: mens. mind; reason, intellect, judgment; plan, intention, frame of mind; courage;
tibicinibus: tibicen. piper.|gavisa: gaudeo. be glad, rejoice.

sub nutrice puella velut si luderet infans,
quod cupide petiit, mature plena reliquit.
보모 아래에서 마치 어린 소녀가 놀듯,
간절히 바라는 것을, 금새 모두 내팽개 쳤다.
nutrice: nurse.|velut + si: just as.|luderet: iudo. play.|cupide: eagerly/zealously/passionately.
petiit: petivit. peto. attack; aim at; desire;|mature: early; at the right time.|reliquit: reliquo. leave behind.

[quid placet aut odio est quod non mutaiblie credas?]
[흡족하거나 혐오스러운 어떤 것이 변치 않으리라 그대는 믿는가?]
placet: (impersonal)it is pleasing/satisfying, gives pleasure|odio: hate/hatred/dislike/antipathy
mutabilie: mutabilis. changeable.

hoc paces habuere bonae ventique secundi.
이와 같은 것을 좋은 평화와 순풍이 가지도록 한다.
paces: paco. to impose a settlement on|

Romae dulce diu fuit et sollemne reclusa
mane domo vigilare, clienti promere iura,
cautos nominibus rectis expendere nummos,
maiores audire, minori dicere per quae
crescere res posset, minui damnosa libido.
로마에서는 오래된 기쁨이자 관습이었다,
이른 아침 깨어나 문을 여는 일, 후견받는 이들에게 합당한 대우를 해주는 일,
정당한 이름으로 신중한 돈을 쓰는 일,
나이 많은 이들에게 듣고, 나이 어린 이들에게 말하는 일
가진 것을 늘리고, 방탕한 욕망을 줄이는 방법들에 대해서.
dulce: pleasant, charming.|diu: (for) a long time/while; long since.|sollemne: solemn, traditional.
reclusa: recludo. open.|mane: in the morning.|domo: domus. house, home.
vigilare: vigilo. remain awake, be awake.|promere: promo. take/bring out/forth.|iura: ius. law? soup?
cautos: cautus. cautious/careful; circumspect, prudent.
rectis: rego. rule, guide; manage, direct.|expendere: expendo. pay, weigh, judge.
nummos: nummus. coin, cash, money.|maiores: magnus. comp.|minori: parvus. comp.
crescere: cresco. come forth, be born, become visible, grow thrive, increase.
minui: minuo. lessen, reduce, diminish.|damnosa: harmful, spendthrift.

-蟲-

praesenti tibi maturos largimur honores

iurandasque tuum per numen ponimus aras,

nil oriturum alias, nil ortum tale fatentes.

지금 그대에게 우리가 무르익은 존경들을 바치고

그대에게 약속받은 것들을 우리가 신성을 통해 재단에 바친다,

일어날 다른 것들 중에도 없고, 그러한 종류의 일어났던 것도 아님을 인정하는 것들을.

praesenti : praesens. Being in the same place.

maturos : Ripe, full grown. adult.

largimur : largior pl. 1st. to give generously. bestow.

iurandas : iuro pass. fut. swear.

ponimus : pono, -ere. pl. 1st. put, place, set.

nil : nihil.

oriturum : orior fut. part. will arise.

ortum : orior pf. part. have arised.

tale : such, of such a sort.

fatentes : fateor part. pl. nom. accept as true. concede, acknowledge, admit.


sed tuus hic populus sapiens et iustus in uno

te nostris ducibus, te Grais anteferendo,

cetera nequaquam simili ratione modoque

aestimat et, nisi quae terris semota suisque

temporibus defuncta videt, fastidit et odit,

sic fautor veterum, ut tabulas peccare vetantis,

quas bis quinque viri sanxerunt, foedera regum

vel Gabiis vel cum rigidis aequata Sabinis,

pontificum libros, annosa volumina vatum

dictitet Albano Musas in monte locutas.
그러나 오로지 한 가지에 있어서 당신의 이 지혜롭고 올바른 백성은
우리의 지배자 안에서, 그리고 앞선 그리스인들 속에서,
유사한 비율과 척도로 결코 다른 것들을
평가하지 않는다, 땅에서 사라진 것들과 그것들의
시대에서 이미 떠나간 것들을 보고, 경멸하고 미워하는 이외에,
그래서 고대의 지지자는, 어김을 금함의 서판들을,
그것들을 12인들이 승인하였던, 왕들의 연합들을
가비이이든 엄숙한 사비네스와 함께이든 같아진
교황의 책들, 예언자들의 고대 서적들을
알바노의 무사들이 산에서 말한 것들을 되풀이했다.
Grais : Graius. pl. abl.
anteferendo : antefero part. pl. abl. to carry in front. to bring in advance. prefer.

nequaquam : by no means
aestimat : aestimo  estimate, value. esteem.
semota : semoveo pass. n. pl. acc. distant, remote.
defuncta : dead, deceased; defunct. (defungor)
fastidit : fastidio. disdain; be scornful; fell aversion to, be squeamish.
odit : odi, odisse, osus. hate, dislike.
sic : thus, so; as follows; in another way; in such a way;

fautor : patron, protector; admirer; supporter, partisan; who promotes/fosters interests
veterum : old, aged, ancient; former; veteran, experienced; long standing, chronic;
peccare : pecco. sin; do wrong, commit moral offense; blunder, stumble.
vetantis : veto part. gen. forbid, prohibit; reject, veto; be an obstacle to; prevent;

sanxerunt : sancio, sancire, sanxi, sanctus. confirm, fatify.
vel … vel : either … or ~.
aequata : aequo pass. part. pf. compare, reach as high or deep as.

-蟲-

P.S 오, 무슨 얘기인지 모르겠다. 참고로 두 번째 문장 영어 번역(원전 편집이 좀 다름).
But this your people, wise and just in one point (for preferring you to our own, you to the Grecian heroes), by no means estimate other things with like proportion and measure: and disdain and detest every thing, but what they see removed from earth and already gone by; such favorers are they of antiquity, as to assert that the Muses [themselves] upon Mount Alba, dictated the twelve tables, forbidding to trangress, which the decemviri ratified; the leagues of our kings concluded with the Gabii, or the rigid Sabines; the records of the pontifices, and the ancient volumes of the augurs.
그러나 당신의 이 백성, 오로지 한 점에 있어서만 지혜롭고 올바른 사람은 (우리 자신, 그리스 영웅들보다 당신을 우선하는), 다른 것들을 결코 비슷한 비율이나 척도를 가지고 평가하지 않는다: 그리고 모든 것을 경멸하고 혐오하지만, 그들이 보는 것은 땅으로부터 사라지고 이미 떠나갔다; 그러한 지지자들은 낡은 것들에 대한 지지자들이다, 다음과 같은 단언에 대해서, 알바 산의 무사들 스스로, 열 두 서판들을 구술하였다, 어기지 말도록, 10인이 승인하였던 것을; 우리의 왕들의 연합들은 가비이로, 혹은 엄숙한 사비네스로 끝맺었다; 교황들의 기록들, 그리고 예언자들의 고대의 서적들.

Cum tot sustineas et tanta negotia solus,

res Italas armis tuteris, moribus ornes,

legibus emendes, in publica commoda peccem,

si longo sermone morer tua tempora, Caesar.

당신 홀로 그렇게나 많고도 커다란 고난들을 감내하고,

이탈리아를 창칼로 수호하며, 관습들로 예비하고,

법률로 개정하고자 할 때, 나는 공공의 이익들에 우를 범할 것이오,

만일 내가 오랜 논의로 그대의 시간을 지체시킨다면, 카이사르여.

tuteris : OL.1996. to preserve from harm, to protect as an advocate or spokesman, defend.

ornes : orno subj. OL.1271. to prepare, equip, dress, adorn.

peccem : pecco subj. 1st. sg. OL.1338. 잘못을 저지르다(?)

morer : moror subj. 1st. sg. 지연시키다.


Romulus et Liber pater et cum Castore Pollux,

post ingentia facta deorum in templa recepti,

dum terras hominumque colunt genus, aspera bella

conponunt, agros adsignant, oppida condunt,

ploravere suis non respondere favorem

speratum meritis.

diram qui contudit hydram

notaque fatali portenta labore subegit,

comperit invidiam supremo fine domari.

로물루스와 아버지 리베르 그리고 카스토르와 함께하는 폴룩스까지,

성소에서 신들의 매우 대단한 일들이 허용된 이후,

그들이 땅들과 인간들의 자손을 기르고, 거친 것들을 아름다운 것들에

맞추며, 들판들을 나누어 주고, 마을들을 재건하는 동안,

그들은 그들의 이익이 희망되었던 호의에 걸맞지 않음을 비탄했다.


ingentia : ingens. OL.906. very great.

recepti : recipio. pass. keep back, recover, undertake, guarantee, accept.

colunt : colo. cultivate, cherish.

aspera : asper. rough, harsh.

conponunt : compono. compare; place/put/add/collect together| collate; match (up)

adsignant : assign, distribute.

oppida : oppidum. town.

ploravere : ploro. lament.


urit enim fulgore suo qui praegravat artis

infra se positas; exstinctus amabitur idem:


-작성중-

1. Igne vīsō, omnēs virī et uxōrēs territae sunt et ultrā urbem ad lītus īnsulae navigāvērunt, ubi perfugium inventum est.
   불이 보였기에, 모든 사내들과 부인들은 두려워 하였고 그들은 도시 너머 피난처가 발견되었던 섬의 해안으로 항해하였다.

2. Populō metū oppressō, iste imperātor nōbīs ex urbe pellendus est.
   백성들이 불안을 겪었기에, 그 황제는 우리의 도시로부터 쫓겨나야 한다.
3. Ōrātor, signō ā sacerdōte datō, eō diē revēnit et nunc tōtus populus Latīnus gaudet.
   그 연사는, 사제에 의해 신호가 주어졌기 때문에, 그 날 다시 왔고 지금 모든 로마 백성은 즐거워하고 있다.
4. Gēns Rōmāna versūs illīus scrīptōris magnā laude quondam recēpit.
   로마 민족은 저 작가의 문장들을 대단한 칭송으로 일찍이 받아들였다.
5. Laudēs atque dōna huius modī ab ōrātōribus dēsīderābantur.
   이러한 방식의 칭찬들과 또한 선물들은 연사들에 의해 열망되고 있었다.
6. Imperiō acceptō, dux magnanimus fidem suam reī pūblicae ostendit.
   권력이 취했을 때, 그 용감한 지도자는 그의 신념을 정체에 내보였다.
7. Aliquis eōs quīnque equōs ex igne ēripī posteā iusserat.
   어떤 사람이 그 다섯 마리 말들이 불로부터 구제되도록 나중에 명령했다.
8. Cernisne omnia quae tibi scienda sunt?
   그대는 그대에게 알려져야 하는 모든 것들을 분간하고 있는가?
9. Ille, ab arce urbis reveniēns, ab istīs hominibus premī coepit.
   저 자는, 도시의 요새로부터 돌아왔을 때, 그 사람들에 의해 압박받기 시작했다.
10. Cupiō tangere manum illīus mīlitis quī metū caruit atque gravia scelera contrā rem pūblicam oppressit.
   나는, 공포로부터 벗어났으며 또한 정체에 맞서 무거운 죄악들을 극복해낸 저 병사의 손을 닿기를 바라고 있다.

11. Iste dux prōtinus expulsus est, ut imperium excipiēbat.
     그 지도자는 즉시 석방되었다, 그가 권력을 잡았을 때.
12. Illae servae, autem, perfugium sōlāciumque ab amīcīs quaerēbant.
     저 노예들은, 그렇지만, 안식처와 위안을 친구들로부터 찾고 있었다.
13. Cornū audītō, ille mīles, incertus cōnsiliī, cōpiās ad mediam īnsulam vertit.
     뿔나팔이 들려왔을 때, 저 병사는, 계획에 대해 불확실해서, 섬 가운데로부터 군대를 돌렸다.
14. When the common danger had been averted, two of our sons and all our daughters came back from Asia.
     Periculo communi averso, duo ex filiis nostris et omnes filiae ex Asia revenerunt.
15. Our hopes must not be destroyed by those three evil men.
     Spes nostrae ab illis tribus viris malis non tollendae sunt.
16. Since the people of all nations are seeking peace, all leaders must conquer the passion for power.
     Populo omnium gentium pacem quaerente, cupiditas imperii omnibus ducibus vicenda sunt.

17. The leader, having been driven out by both the free men and the slaves, could not regain his command.
     Dux, et a viris liberis et servis expulsus, imperium suum non recipere poterat.

Sententiae Antīquae

1. Carthāgō dēlenda est.
    카르타고는 파괴되어야 한다.
2. Asiā victā, dux Rōmānus fēlīx multōs servōs in Italiam mīsit.
    아시아가 승리했을 때, 그 운 좋은 로마 지도자는 많은 노예들을 이탈리아로 보냈다.
3. Omnibus ferrō mīlitis perterritīs, quisque sē servāre cupiēbat.
   모든 이들이 그 병사에 대한 공포로 인해 두려워 했을 때, 각자 그 자신을 지키고자 하고 있었다.
4. Quidquid dīcendum est, līberē dīcam.
   어떤 것이든 이야기되어야만, 나는 자유롭게 이야기할 것이다.
5. Haec omnia vulnera bellī tibi nunc sānanda sunt.
   전쟁의 이 모든 상처들이 이제 그대에 의해 치유되어야만 한다.
6. Nec tumultum nec hastam mīlitis nec mortem violentam timēbō, Augustō terrās tenente.
   반란도 군인의 창도 격렬한 죽음마저도 나는 두려워 하지 않을 것이다, 아우구스투스가 그 땅들을 지배하기에.
7. Tarquiniō expulsō, nōmen rēgis audīre nōn poterat populus Rōmānus.
 
8. Ad ūtilitātem vītae omnia cōnsilia factaque nōbīs regenda sunt.


Dē Cupiditāte

Homō stultus, "Ō cīvēs, cīvēs," inquit, "pecūnia ante omnia quaerenda est; virtūs et probitās post pecūniam."
Pecūniae autem cupiditās fugienda est. Fugienda etiam est cupiditās glōriae; ēripit enim lībertātem. Neque imperia semper petenda sunt neque semper accipienda sunt.

Herculēs, in caelum propter virtūtem receptus, deōs salūtāvit; sed Plūtō veniente, quī est fīlius Fortūnae, Herculēs oculōs āvertit. Tum, Causā quaesītā, "Iste," inquit, "spernendus est quod lucrī causā omnia corrumpit."

Modus Operandi

Rīdēns saturās meās percurram, et cūr nōn? Quid vetat mē rīdentem dīcere vērum, ut puerīs ēducandīs saepe dant crūstula magistrī? Quaerō rēs gravēs iūcundō lūdō et, nōminibus fictīs, dē multīs culpīs vitiīsque narrō. Sed quid rīdēs? Mūtātō nōmine, dē tē fābula narrātur!

 

 

-작성중-

Qui autem requirunt quid quaque de re ipsi sentiamus, curiosius id faciunt quam necesse est; non enim tam auctoritatis in disputando quam rationis momenta quaerenda sunt. quin etiam obest plerumque iis qui discere uolunt auctoritas eorum qui se docere profitentur; desinunt enim suum iudicium adhibere, id habent ratum quod ab eo quem probant iudicatum uident. nec uero probare soleo id quod de Pythagoreis accepimus, quos ferunt, si quid affirmarent in disputando, cum ex iis quaereretur quare ita esset, respondere solitos "ipse dixit"; ipse autem erat Pythagoras: tantum opinio praeiudicata poterat, ut etiam sine ratione ualeret auctoritas.
그렇지만 바로 그 각각의 것에 대해 우리들 자신이 무엇을 느끼고 있는지 알아 보려는 사람들,

requirunt : requiro. to try to find, look for, seek
quaque : wheresoever, whithersoever
sentiamus : sentio. to perceive by any one of the senses
curiosius : curiose compar. with care, carefully, attentively. elaborately, curiously. with curiosity, inquisitively
auctoritatis : auctoritas. right of ownership, title. authorization, sanction, approval. an informal decree of senate. guidance. right or power to authorize or sanction. leadership as a quality. authority of utterance. a view or opinion that merits consideration. a precedent. reputation for leadership. personal influence or ascendancy. esteem.
disputando : disputo fut. pass. part. to argue one's case or point of view. to argue.
momenta : momentum. movement. the exertion of power. particle. change of situation. influence.
quaerenda : quaero. fut. pass. part. to try to find. search for. seek. to look for.
obest : obsum. to be hindrance. be prejudical to the interests of, do harm. (w. dat.) to prejudical to the reputation of, provide grounds for a charge against, tell against.
plerum : adv. next.
profitentur : profiteor. to state openly. to make a return of (property etc.) to the proper authority. promise. lay claim to. to make one's profession
desinunt : desino. to leave off. cease (doing something). to come to an end.
adhibere : adhibeo. to hold or stretch out towards. to apply. to apply to. to bring in. to invite. consult.
ratum : ratus. a. having legal validity. regarded as valid. determined, fixed.
probant : probo. to regard as good or right. to approve of. to give official approval to after examination. to give assent to. to examine. to cause to be favourably regarded. to show to be real or true.
accepimus : accipio. pf. to take in one's grasp, possession. acquire. to take over from another. inherit. to receive. to sustain. to have put in or on. let in. to give access to. admit. greet. deal with, handle. accept. hear. to apprehend. to interpret. to take as meaning. understand.
affirmarent : affirmo. subj. impf. to add strength or support to. to confirm. to assert positively or dogmatically.
quaereretur : quaero. subj. pass. impf.
quare : adv. because of which thing, therefore, wherefore, why.
respondere : respondeo. answer.
praeiudicata : praeiudico. pass. part. f. to pass anticipatory or preliminary legal judgement on. prejudge. to form an pinion about (a matter) in advance. to be prejudicial.

-작성중-
Res enim nulla est de qua tantopere non solum indocti sed etiam docti dissentiant; quorum opiniones cum tam variae sint tamque inter se dissidentes, alterum fieri profecto potest ut earum nulla, alterum certe non potest ut plus una vera sit.

tantopere : a great degree, so very
indocti : indoctus. a. unlearned, ignorant, uninformed
dissentiant : dissentio. subj. to differ in opinion, disagree, dissent
cum ~ subj.(sint)
fieri : fio. inf. to take place, occur, arise.
profecto : adv. without question, undoubtedly, assuredly.

Qua quidem in causa et benivolos obiurgatores placare et invidos vituperatores confutare possumus, ut alteros reprehendisse paeniteat, alteri didicisse se gaudeant; nam qui admonent amice docendi sunt, qui inimice insectantur repellendi.

benivolos : beniuolus. kind. friendly, benevolent.
obiurgatores : obiurgator. one who reproves or rebukes, a critic, detractor.
placare : placo. inf. to make favourably disposed, conciliate, placate, calm. appease.
invidos : inuidus. a. bearing ill will, ill-disposed, malevolent, hostile. envious, jealous, grudging.
vituperatores : unfavourable critic, detractor.
confutare : confuto. inf. to keep from boiling over. to administer a check to, restrain, diminish. to abash, silence. to disprove, refute.
reprehendisse : reprehendo. pf. inf. to grap so as to prevent from moving forward, to hold back. reprehend.
paeniteat : paeniteo. subj. to cause dissatisfaction, give reason for complaint or regret. to affect to regret. to feel regret.
didicisse : diduco. pf. inf. to cause to come apart, divide, split, sever. to separate (from). to pull or draw apart. to separate in several directions. to distribute into channels or other ramifications.
insectantur : insector. dep. impf. pl. to pursue with hostile intent, chase. to pursue with hostile policies, speech, ect., harry.
repellendi : repello. ger. to push or thrust away from one, drive back. repel.

Multum autem fluxisse video de libris nostris, quos compluris brevi tempore edidimus, variumque sermonem partim admirantium unde hoc philosophandi nobis subito studium extitisset, partim quid quaque de re certi haberemus scire cupientium; multis etiam sensi mirabile videri eam nobis potissimum probatam esse philosophiam, quae lucem eriperet et quasi noctem quandam rebus offunderet, desertaeque disciplinae et iam pridem relictae patrocinium necopinatum a nobis esse susceptum.

fluxisse : fluo. pf. inf. flow.
compluris : complures. a. a fair number. quite a number of. several, many.
edidimus : edo. to eject, emit. to debouch. to bring forth, to give birth to, to produce.
sermonem : sermo. conversation. talk.
partim : pars. old acc. sg.
admirantium : admiror. dep. part. pl.-gen(?). admire.
unde : whence from, what or which place; from which, from whom.
subito : adv. suddenly.
extitisset : extexo(?). plpf. sg. 3. to unweave, undo.
mirabile : mirabilis. causing wonder, marvellous, remarkable, extraordinary.
probatam : probatus. regarded with approval, well-reputed, esteemed. Acceptable, pleasing.
eriperet : eripio. subj. impf. to seize, pull, tear, or pluck from a position, snatch out, away, or off.
offunderet : offundo. subj. impf. to pour or extend. to overspread, cover, to fill, overwhelm.
desertae : desero. desertus. empty of people, deserted, uninhabited. wilderness.
iam pridem : adv. long ago, well before now(then). for a long time now; for a long time past.
relictae : relinquo. relictus. forsaken, abandoned. left untouched.
patrocinium : the exercise of the functions of a patronus. performance as a patronus. an argument in defence. 보호자노릇, 변호사노릇.
necopinatum : necopinatus. unexpected, unforeseen.

Nos autem nec subito coepimus philosophari nec mediocrem a primo tempore aetatis in eo studio operam curamque consumpsimus, et cum minime videbamur tum maxime philosophabamur; quod et orationes declarant refertae philosophorum sententiis et doctissimorum hominum familiaritates, quibus semper domus nostra floruit, et principes illi Diodotus Philo Antiochus Posidonius, a quibus instituti sumus. (7) Et si omnia philosophiae praecepta referuntur ad vitam, arbitramur nos et publicis et privatis in rebus ea praestitisse quae ratio et doctrina praescripserit. Sin autem quis requirit quae causa nos inpulerit ut haec tam sero litteris mandaremus, nihil est quod expedire tam facile possimus. Nam cum otio langueremus et is esset rei publicae status ut eam unius consilio atque cura gubernari necesse esset, primum ipsius rei publicae causa philosophiam nostris hominibus explicandam putavi, magni existimans interesse ad decus et ad laudem civitatis res tam gravis tamque praeclaras Latinis etiam litteris contineri; (8) eoque me minus instituti mei paenitet, quod facile sentio quam multorum non modo discendi sed etiam scribendi studia commoverim. complures enim Graecis institutionibus eruditi ea quae didicerant cum civibus suis communicare non poterant, quod illa quae a Graecis accepissent Latine dici posse diffiderent; quo in genere tantum profecisse videmur, ut a Graecis ne verborum quidem copia vinceremur. (1.9.1.)

mediocrem :
aetatis :
consumpsimus :
refertae :
floruit :
praecepta :
referuntur :
arbitramur :
publicis :
privatis :
praestitisse :
praescripserit :
requirit :
inpulerit :
sero :
otio :
gubernari :
langueremus :
litteris :
mandaremus :
expedire :
explicandam :
putavi :
existimans :
decus :
praeclaras :
paenitet :
commoverim :
complures :
eruditi :
didicerant :
profecisse :

-작성중-
Cum multae res in philosophia nequaquam satis adhuc explicatae sint, tum perdifficilis, Brute, quod tu minime ignoras, et perobscura quaestio est de natura deorum, quae et ad cognitionem animi pulcherrima est et ad moderandam religionem necessaria.


De qua <cum> tam variae sint doctissimorum hominum tamque discrepantes sententiae, magno argumento esse debeat <ea> causa, principium philosophiae ad h * scientiam, prudenterque Academici a rebus incertis adsensionem cohibuisse.


quid est enim temeritate turpius aut quid tam temerarium tamque indignum sapientis gravitate atque constantia quam aut falsum sentire aut quod non satis explorate perceptum sit et cognitum sine ulla dubitatione defendere?


Velut in hac quaestione plerique, quod maxime veri simile est et quo omnes †sese duce natura venimus, deos esse dixerunt, dubitare se Protagoras, nullos esse omnino Diagoras Melius et Theodorus Cyrenaicus putaverunt.


Qui vero deos esse dixerunt tanta sunt in varietate et dissensione, ut eorum infinitum sit enumerare sententias.


nam et de figuris deorum et de locis atque sedibus et de actione vitae multa dicuntur, deque is summa philosophorum dissensione certatur; quod vero maxime rem causamque continet, utrum nihil agant nihil moliantur omni curatione et administratione rerum vacent, an contra ab iis et a principio omnia facta et constituta sint et ad infinitum tempus regantur atque moveantur, in primis [quae] magna dissensio est, eaque nisi diiudicatur in summo errore necesse est homines atque in maximarum rerum ignoratione versari.


Sunt enim philosophi et fuerunt qui omnino nullam habere censerent rerum humanarum procurationem deos.


quorum si vera sententia est, quae potest esse pietas quae sanctitas quae religio?


haec enim omnia pure atque caste tribuenda deorum numini ita sunt, si animadvertuntur ab is et si est aliquid a deis inmortalibus hominum generi tributum; sin autem dei neque possunt nos iuvare nec volunt nec omnino curant nec quid agamus animadvertunt nec est quod ab is ad hominum vitam permanare possit, quid est quod ullos deis inmortalibus cultus honores preces adhibeamus?


in specie autem fictae simulationis sicut reliquae virtutes item pietas inesse non potest; cum qua simul sanctitatem et religionem tolli necesse est, quibus sublatis perturbatio vitae sequitur et magna confusio; atque haut scio an pietate adversus deos sublata fides etiam et societas generis humani et una excellentissuma virtus iustitia tollatur.



Sunt autem alii philosophi, et hi quidem magni atque nobiles, qui deorum mente atque ratione omnem mundum administrari et regi censeant, neque vero id solum, sed etiam ab isdem hominum vitae consuli et provideri; nam et fruges et reliqua quae terra pariat et tempestates ac temporum varietates caelique mutationes, quibus omnia quae terra gignat maturata pubescant, a dis inmortalibus tribui generi humano putant, multaque quae dicentur in his libris colligunt, quae talia sunt ut ea ipsa dei inmortales ad usum hominum fabricati paene videantur.


Contra quos Carneades ita multa disseruit, ut excitaret homines non socordes ad veri investigandi cupiditatem.



-작성중-

Reflexive Pronouns

 

1. sē ex nāvī prōiēcit 그는 그 자신을 배로부터 집어 던졌다

    proicio pf sin-3rd, to throw or fling forth;
2. Dumnorīgem ad sē vocat 둠노릭스를 그 자신에게로 부르고 있다
3. sēsē castrīs tenēbant 그들은 그들 자신들을 야영지들에 붙잡아 두고 있었다.

   castrum, a fortified post or settlement
4. contemnī sē putant 그들은 그들 자신들이 멸시받는다고 생각하고 있다

   contemno pass inf, to regard with contempt, despise.

   puto pl-3rd, (w. acc. and inf.) to think, to suppose, believe (that).
5. Caesar suās cōpiās subdūcit 카이사르는 그 자신의 군대를 이끌고 있다
6. Caesar statuit sibi Rhēnum esse trānseundum 카이사르는 그 자신에게 레누스 강을 건너져야 할 것으로 결심했다.
   statuo pf sin-3rd, set, put up, cause, make decision

   transeo gerundive, come or go across from one place to another.


1. mortī mē obtulī 나는 죽음에 나 자신을 드러냈다.

   offero pf sin-1st, put in the path or danger.
2. hinc tē rēgīnae ad līmina perfer 그러니 그대는 그대 자신을 여왕의 문턱으로 전하라.

   hinc, from here, hence.

   perfero imper sin, carry or convey, (refl. or pass) continue on one's way.
3. quid est quod tantīs nōs in labōribus exerceāmus 어째서 우리는 우리 자신을 그렇게나 큰 노고 속에 종사시키는지 그 이유는 무엇인가

   quid est quod, why is that

   tantum, such a quantity, so much.

   exerceo sub pl-1st, keep busy, employ
4. singulīs vōbīs novēnōs ex turmī manipulīsque vestrī similēs ēligite 그대들은 그대들 자신들의 스쿼드들과 보병중대들에서 아홉을 그대들 자신들을 각자에게 내놓아라.
   elego² imper pl, will away(one's property)


1. iūdicārī potest quantum habeat in sē bonī cōnstantia 그것은 절대로 결정될 수 없다 그가 얼마나 많은 훌륭한 확신들을 그 자신 안에 가질지.

   iudico pass inf. judge, try, decide

   habeo sub sin-3rd.

   constans, standing firm
2. nōluit eum locum vacāre, nē Germānī ē suīs fīnibus trānsīrent 그는 이 지역을 비워 두기를 바라지 않았다, 게르만인들이 자신들의 국경으로부터 건너지는 않을까 하여.

   nolo pf sin-3rd.

   vaco inf. to be left free for a person's use.

   transeo sub impf pl-3rd.
3. sī qua sīgnificātiō virtūtis ēlūceat ad quam sē similis animus adplicet et adiungat
   만일 덕의 어떤 기미로 그가 빛난다면 그 자신에 유사한 영혼이 그 조짐에 다가와 붙을 것이다

   eluceo sub sin-3rd, shine forth, shine out

   ad(p)plico 〃, bring into contact (with)

   adiungo 〃, contact, link up


1. petiērunt ut sibi licēret 그들은 자신들에게 그것(일?)이 허가되도록 청원했다.

   peto pf, seek.

   licet sub impf, it is permitted.
2. Iccius nūntium mittit, nisi subsidium sibi submittātur 이키우스는 전언을 보내고 있다, 그 자신에게 증원이 제공되기 전까지.

   subsidium, reinforcement.

   submitto pass, allow to grow unchecked, send out, hold out in supplication.

3. decima legiō eī grātiās ēgit, quod dē sē optimum iūdicium fēcisset 열 번째 군단은 그에게 감사했다, 왜냐하면 그가 그들 자신들에 대해서 최선의 판결을 내렸었기 때문이다.

4. sī obsidēs ab eīs sibi dentur, sē cum eīs pācem esse factūrum 만일 그들에 의해 인질들이 그 자신에게 주어진다면, 그들과 더불어 그 자신에게 평화가 이루어질 것이라고


-N. cum ipsī deō nihil minus grātum futūrum sit quam nōn omnibus patēre ad sē plācandum viam 바로 그 신에게 더 적은 기쁨도 전혀 없을 때 그 신에게 받아들여질 길은 모든 이에게 열리지 않을 것이다.

pateo inf, be open.

placeo fut pass part, be pleasing, find favour


1. sunt ita multī ut eōs carcer capere nōn possit 감옥이 그들을 잡아두지 못할 만큼 그렇게나 많은 이들이 있다

2. ibi in proximīs vīllīs ita bipartītō fuērunt, ut Tiberis inter eōs et pōns interesset 티베르 강이 그것들 사이에 그리고 다리가 그 사이에 있는 것과 같은 식으로, 그들은 가장 가까운 농장들에 그 곳에 둘로 나뉘어 있었다.

bipartito, in two parts or divisions, be divided, in two ways

intersum sub imper sin-3rd.
3. nōn fuit eō contentus quod eī praeter spem acciderat 그는 그것으로 만족하지 않았다 그에게 희망을 벗어나 일어난.

contentus, (w. abl.) content with

accido plpf, to happen, occur, come to pass.

praeter, (as prep. w. acc) passing, beyond.
quī fit, Maecēnās, ut nēmō, quam sibi sortem seu ratiō dederit seu fors obiēcerit, illā contentus vīvat

1. cūr dē suā virtūte aut dē ipsīus dīligentiā dēspērārent 어째서 그들은 자신의 덕에 대해서나 바로 그 자신의 근면에 대해서 절망하는지

despero sub impf, despair.
2. omnia aut ipsōs aut hostēs populātōs 그들은 그들 자신들이든 적들이든 모든 것들을 유린했다
3. quī sē ex hīs minus timidōs exīstimārī volēbant, nōn sē hostem verērī, sed angustiās itineris et māgnitūdinem silvārum quae intercēderent inter ipsōs atque Ariovistum … timēre dīcēbant 그들 중에서 덜 겁쟁이로 여겨지고 싶은 이들은, 그들 자신들에게 있어서 적들이 아니라, 길의 협소함들과 숲의 크기, 그들 자신들과 아리오위스투스 사이에 위치한, 그것을 두려워한다고(여겨지길 바랐다?)

existimo pass inf, value, hold an opinion of, consider, think(w.acc.&inf.), suppose.

volo impf, want, wish for.

vereor inf, to show respect for, fear.

angustia, narrowness, limitation, pettiness.

iter, journey.

magnitudo, size.

silua, an area of woodland, forest, a mass of material.

intercedo sub impf, situated between, intervene,
4. audī(-vi?)stis nūper dīcere lēgātōs Tyndaritānōs Mercurium quī sacrīs anniversāriīs apud eōs colerētur esse sublātum

sacrum, sacred object, holy place, religious ceremony, festival, sacred status.
anniversarius, employed, occurring every year.


1. Paetus omnīs librōs quōs frāter suus relīquisset mihi dōnāvit 파이투스는 자신의 형이 남겨줬다는 모든 책들을 나에게 주었다.

1. Sōcratem cīvēs suī interfēcērunt 소크라테스는 바로 자신의 시민들이 죽였다
2. quī poterat salūs sua cuiquam nōn probārī 어떻게 어느 누구에게 그 자신의 만족이 찬성받지 않을 수 있었겠는가
3. hunc sī secūtī erunt suī comitēs 만일 그의 동료들이 그를 따른다면, 그를


-N. studeō sānāre sibi ipsōs 나는 그들에게 그들을 치료함에 열중한다

1. suīs flammīs dēlēte Fīdēnās 그대들은 피데나이를 그 불길로 파괴하라.

1. suī laus 자기자랑
2. habētis ducem memorem vestrī, oblītum suī 그대들은 가지고 있다 그대들을 기억하는, 그리고 자신은 잊은 지도자를.
3. perditī hominēs cum suī similibus servīs 파렴치한 인간들이 그들 자신과 닮은 종들과 함께


1. contentum suīs rēbus esse maximae sunt dīvitiae 그 자신의 것들에 만족하는 것은 가장 큰 부이다.
2. cui prōposita sit cōnservātiō suī

1. inter sē cōnflīgunt 그들 서로 싸우다
2. inter sē continentur 그들 서로 엮이다

 

 

Possessive-


1. haec ōrnāmenta sunt mea
2. meī sunt ōrdinēs, mea dīscrīptiō
3. multa in nostrō collēgiō praeclāra
4. Germānī suās cōpiās castrīs ēdūxērunt

1. domus mea
2. pater noster
3. patrimōnium tuum

-N2. cuium pecus

1. ut suā clēmentiā ac mānsuētūdine ūtātur
2. īgnōrantī quem portum petat nūllus suus ventus est
3. tempore tuō pūgnāstī

1. socium fraudāvit

1. nostrī
2. suōs continēbat
3. flamma extrēma meōrum
4. Sullānī

1. meā sōlius causā
2. in nostrō omnium flētū
3. ex Anniānā Milōnis domō
4. nostra omnium patria
5. suum ipsīus rēgnum

 

Relative-

 

1. iter in ea loca facere coepit, quibus in locīs esse Germānōs audiēbat

1. eī quī Alesiae obsīdēbantur
2. T. Balventius, quī superiōre annō prīmum pīlum dūxerat
3. quae cum ita sint

1. eum nihil dēlectābat quod fās eset

1. ea diēs quam cōnstituerat vēnit
2. pontem quī erat ad Genāvam iubet rescindī
3. Aduatucī, dē quibus suprā dīximus, domum revertērunt

1. fīlium et fīliam, quōs valdē dīlēxit, unō tempore āmīsit
2. grandēs nātū mātrēs et parvulī līberī, quōrum utrōrumque aetās misericordiam nostram requīrit
3. ōtium atque dīvitiae, quae prīma mortālēs putant
4. eae frūgēs et frūctūs quōs terra gignit

1. mare etiam quem Neptūnum esse dīcēbās
2. Thēbae ipsae, quod Boeōtiae caput est

-N. flūmen quod appellātur Tamesis

1. sī aliquid agās eōrum quōrum cōnsuēstī

-N. 1. urbem quam statuō vestra est
2. Naucratem, quem convenīre voluī, in nāvī nōn erat

1. quārtum genus … quī in vetere aere aliēnō vacillant
2. ūnus ex eō numerō quī parātī erant
3. coniūrāvēre paucī, dē quā dicam

-N. nostra ācta, quōs tyrannōs vocās

 

 

Antecedent of the Relative

 

1. locī nātūra erat haec quem locum nostrī dēlēgerant

1. quīs rēs in cōnsulātū nostrō gessimus attigit hīc versibus
2. quae prīma innocentis mihi dēfēnsiō est oblāta suscēpī

-N. 1. quae pars cīvitātis calamitātem populō Rōmānō intulerat, ea prīnceps poenās persolvit
2. quae grātia currum fuit vīvīs, eadem sequitur
3. quī fit ut nēmō, quam sibi sortem ratiō dederit, illā contentus vīvat

1. quī decimae legiōnis aquilam ferēbat
2. quī cōgnōscerent mīsit

1. Gabīniō dīcam anne Pompeiō? an utrīque - id quod est vērius?
2. multum sunt in vēnātiōnibus, quae rēs vīrēs alit

-N. Cassius noster, quod mihi māgnae voluptātī fuit, hostem reiēcerat

1. fīrmī, cuius generis est māgna pēnūria

1. vāsa ea quae pulcherrima apud eum vīderat

 

 

Special Uses of the Relative

 

1. liber quem mihi dedistī
2. is sum quī semper fuī
3. eō in locō est dē quō tibi locūtus sum

1. erat profectus obviam legiōnibus Macedonicīs quattuor, quās sibi conciliāre pecūniā cōgitābat eāsque ad urbem addūcere

1. lēgēs quae nunc sunt
2. Caesar quī Galliam vicit
3. iūsta glōria quī est frūctus virtūtis
4. ille quī petit
quī legit

1. quae pars civitātis Helvētiae īnsīgnem calamitātem populō Rōmānō intulerat, ea prīnceps poenās persolvit

-N. ille quī cōnsultē cavet, diūtinē ūtī bene licet partum bene

1. quae vestra prūdentia est
2. audīssēs cōmoedōs vel lēctōrem vel lyristēn, vel, quae mea līberālitās, omnēs

1. Caesar statuit exspectandam classem; quae ubi convēnit
2. quae quī audiēbant
3. quae cum ita sint
4. quōrum quod simile factum
5. quō cum vēnisset

1. mortuus Cūmis quō sē contulerat
2. locus quō aditus nōn erat
3. rēgna unde genus dūcis
4. unde petitur
5. idem quod semper
6. cum esset tālis quālem tē esse videō
7. tanta dīmicātiō quanta numquam fuit
8. tot mala quot sīdera

 

 

Indefinite Pronouns

 

1. dīxerit quis
2. aliquī philosophī ita putant
3. habitant hīc quaedam mulierēs pauperculae

1. quid sī hōc quispiam voluit deus
2. nisi alicui suōrum negōtium daret
3. cavēbat Pompeius omnia, nē aliquid vōs timērētis

1. iūstitia numquam nocet cuiquam
2. nōn sine aliquō metū
3. cum aliquid nōn habeās

1. sī quisquam, ille sapiēns fuit
2. dum praesidia ūlla fuērunt
3. sī quid in tē peccāvī

1. nōn cuivīs hominī contingit adīre Corinthum
2. quemlibet modo aliquem
3. sī quisquam est timidus
4. sī tempus est ūllum iūre hominis necandī

1. bonus liber melior est quisque quō maior
2. ambō exercitūs suās quisque abeunt domōs
3. uterque utrīque erat exercitus in cōnspectū
4. pōnite ante oculōs ūnum quemque rēgum

1. quō quisque est sollertior, hōc docet īrācundius

1. nōbilissimus quisque
2. prīmō quōque tempore
3. antīquissimum quodque tempus
4. decimus quisque

-N. 1. sapientissimus quisque aequissimō animō moritur

-N. 1. quotus enim quisque disertus? quotus quisque iūris perītus est
2. quotus enim istud quisque fēcisset

1. nēminem accūsat

1. vir nēmō bonus

1. nūllum mittitur tēlum
2. nūllō hoste prohibente
3. nūllīus īnsector calamitātem
4. nūllō adiuvante
5. nūllī erant praedōnēs
6. nūllī eximentur

 

 

Alius and Alter

 

1. proptereā quod aliud iter habērent nūllum
2. ūnī epistulae respondī, veniō ad alteram
3. alterum genus
4. iēcissem ipse mē potius in profundum ut cēterōs cōnservārem
5. Servīlius cōnsul, reliquīque magistrātūs
6. cum sit necesse alterum utrum vincere

1. dum nē sit tē dītior alter
2. nōn ut magis alter, amīcus

1. alterī dīmicant, alterī victōrem timent
2. alteram alterī praesidiō esse iusserat
3. aliī gladiīs adoriuntur, aliī fragmentīs saeptōrum
4. alius ex aliō causam quaerit
5. alius alium percontāmur

1. alter cōnsulum
2. aliud est maledīcere, aliud accūsāre

1. alius aliud petit
2. iussit aliōs alibī fodere
3. aliī aliō locō resistēbant

 

-작성중-

Erant omnino itinera duo, quibus itineribus domo exire possent: unum per Sequanos, angustum et difficile, inter montem Iuram et flumen Rhodanum, vix qua singuli carri ducerentur, mons autem altissimus impendebat, ut facile perpauci prohibere possent; alterum per provinciam nostram, multo facilius atque expeditius, propterea quod inter fines Helvetiorum et Allobrogum, qui nuper pacati erant, Rhodanus fluit isque nonnullis locis vado transitur. extremum oppidum Allobrogum est proximumque Helvetiorum finibus Genava. ex eo oppido pons ad Helvetios pertinet. Allobrogibus sese vel persuasuros, quod nondum bono animo in populum Romanum viderentur, existimabant vel vi coacturos ut per suos fines eos ire paterentur. omnibus rebus ad profectionem comparatis diem dicunt qua die ad ripam Rhodani omnes conveniant. is dies erat a. d. V. Kal. Apr. L. Pisone A. Gabinio consulibus.

모두 두 길들이 있었다, 그 길들로 그들이 고국으로부터 떠날 수 있는: 한 길은 세쿠아노스를 통해서, 협소하고 험한, 유라 산과 로다누스 강 사이, 간신히 한 번에 수레 한 대만 지날, 그렇지만 매우 오래된 산이 솟아 있었다, 쉽사리 매우 소수만으로도 방어할 수 있었을 만큼; 다른 한 길은 우리 지역을 통해, 훨씬 더 쉽고 자유롭게, 왜냐하면 헬웨티인들과 알로브로게스의 국경들 사이로, 그 알로브로게스인들이 근래에 정복되었던, 로다누스 강이 흐르고 몇몇 지역들에서 강으로 가로질러지기 때문이다. 알로브게스의 가장 먼 마을이자 헬웨티인들의 영토에서 가장 가까운 것(마을)은 게네와이다. 이 마을로부터 헬웨티로 다리가 이른다.

 

Caesari cum id nuntiatum esset eos per provinciam nostram iter facere conari, maturat ab urbe proficisci et quam maximis potest itineribus in Galliam ulteriorem contendit et ad Genavam pervenit. provinciae toti quam maximum potest militum numerum imperat—erat omnino in Gallia ulteriore legio una—; pontem qui erat ad Genavam iubet rescindi. ubi de eius adventu Helvetii certiores facti sunt, legatos ad eum mittunt nobilissimos civitatis, cuius legationis Nammeius et Verucloetius principem locum obtinebant, qui dicerent sibi esse in animo sine ullo maleficio iter per provinciam facere, propterea quod aliud iter haberent nullum; rogare ut eius voluntate id sibi facere liceat. Caesar, quod memoria tenebat L. Cassium consulem occisum exercitumque eius ab Helvetiis pulsum et sub iugum missum, concedendum non putabat; neque homines inimico animo, data facultate per provinciam itineris faciundi, temperaturos ab iniuria et maleficio existimabat. tamen, ut spatium intercedere posset, dum milites quos imperaverat convenirent, legatis respondit diem se ad deliberandum sumpturum; si quid vellent, ad Id. Apr. reverterentur.

 

-작성중-

Post eius mortem nihilominus Helvetii id quod constituerant facere conantur, ut e finibus suis exeant.

그의 죽음 이후로도 헬웨티인들은 그들이 하고자 결정하였던 것을 감행한다, 그들 자신의 국경들로부터 나아가기 위해.

ubi iam se ad eam rem paratos esse arbitrati sunt, oppida sua omnia numero ad duodecim, vicos ad quadringentos, reliqua privata aedificia incendunt, frumentum omne, praeter quod secum portaturi erant, comburunt, ut domum reditionis spe sublata paratiores ad omnia pericula subeunda essent; trium mensum molita cibaria sibi quemque domo efferre iubent.

그들이 스스로 이미 이 일을 위하여 준비되었다고 생각했을 때, 그들의 모든 영지들을 수로 약 12곳, 촌락들을 대략 400곳, 나머지 사유 건물들을, 모든 식량을, 자신들이 휴대한 것을 제외한, 불태운다, 집으로 귀환할 희망의 파괴 모든 위험들을 견뎌내기에 더욱 준비된 자들이 되도록; 세 달 동안

 

se + paratos esse : acc + pass pf inf.

praeter : w.acc. except.

subeunda : subeo gerundive.

 

persuadent Rauracis et Tulingis et Latobrigis finitimis uti eodem usi consilio oppidis suis vicisque exustis una cum iis proficiscantur, Boiosque, qui trans Rhenum incoluerant et in agrum Noricum transierant Noreiamque oppugnabant, receptos ad se socios sibi adsciscunt.

그들은 라우라키와 툴링기 그리고 라토브리기

 

 

-작성중-

Optative Subjunctive. (271p)

 

ita vivam : ita with subjunctive in such way that

나는 그렇게 살 텐데

ne vivam si scio

내가 안다면 살지 않을 텐데

di te perduint

신들께서 그대를 저주한다면!

valeant, valeant cives mei; sint incolumes

나의 시민들이 강녕하다면; 그들이 무사하다면!

di facerent sine patre forem

신들께서 아비 없이 내가 있도록 허하신다면.

 

The perfect subjunctive in a wish is archaic

 

di faxint

신들께서 허하시기를

quod di omen averterint

신들께서 이 전조를 외면하기를 quod?

 

be preceded by the particle utinam; regularly in the imperfect and pluperfect

 

falsus utinam vates sim ; vates, prophet. utinam 'how I wish that'

내가 틀린 예언자이기를 (얼마나 바라는지).

utinam Clodius viveret

클로디우스가 살아있더라면

utinam me mortuum vidisses

그대가 죽은 나를 보았더라면

utinam ne vere scriberem

내가 진실을 기록하지 않았더라면

 

in poetry and old Latin uti or ut ; in poetry si or o si

 

ut pereat positum robigine telum ; pereo, perish. positum, ?. rogigo, rust.

그 무기가 녹슬어 버렸더라면

o si angulus ille accedat

아 만일 저 모서리가 온다면

si nunc se nobis ille aureus ramus ostendat

만일 지금 우리에게 저 황금 가지가 그 자신을 보여준다면.

 

note 2. ac venerata Ceres, ita culmo surgeret alto

            그리고 케레스는 기원했다, 높은 꽃자루로 일어서기를?

 

velim and vellem

 

velim tibi persuadeas

그대가 그대 자신을 설득하기를

de Menedemo vellem verum fuisset, de regina velim verum sit

메네데무스에 대하여 그것이 진실이었기를, 여왕에 대하여 그것이 그러하기를

nollem accidisset tempus

그 시간이 결코 오지 않기를

mallem Cerberum metueres

차라리 그대가 케르베루스를 두려워 하기를

 

Deliberative Subjunctive. (272p)

 

doubt, indignation / impossibility

 

quid agam, iudices? quo me vertam

내가 무엇을 하겠는가, 판관들이여? 나는 어디로 돌아서겠는가

etiamne eam salutem

내가 그녀를 반기겠는가

quid hoc homine facias? quod supplicium dignum libidini eius invenias

그대는 이 사람과 무엇을 하겠는가? 그대는 그의 격정에 어떤 적절한 처벌을 고안하겠는가?

an ego non venirem

아니면 내가 오지 않겠는가

quid dicerem

내가 무엇을 말하겠는가

quis enim celaverit ignem

누가 불꽃을 감추겠는가

 

exclamation

 

mihi umquam bonorum praesidium defuturum putarem

선한 이들의 도움이

 

Potential Subjunctive. (273p)

 

cautious or modest assertions. 1st-singular saying, thinking, or wishing

 

pace tua dixerim

haud sciam an

tu velim sic existimes

certum affirmare non ausim

 

vellem, nollem, mallem

 

vellem adesset M. Antonius

 

indifinite 2nd-singular saying, thinking, or wishing

 

credas non de puero scriptum sed a puero

crederes victos

reos diceres

videres susurros

freto assimilare possis

 

other verbs, in all persons

 

nil ego contulerim iucundo sanus amico

fortunam citius reperias quam retineas

aliquis dicat

 

forsitan, perhaps

 

forsitan quaeratis qui iste terror sit

forsitan temere fecerim

 

fortasse, perhaps

 

quaeres fortasse

 

 

-작성중-

Ea res est Helvetiis per indicium enuntiata. moribus suis Orgetorigem ex vinculis causam dicere coegerunt; damnatum poenam sequi oportebat ut igni cremaretur. die constituta causae dictionis Orgetorix ad iudicium omnem suam familiam, ad hominum milia decem, undique coegit et omnes clientes obaeratosque suos, quorum magnum numerum habebat, eodem conduxit; per eos ne causam diceret se eripuit. cum civitas ob eam rem incitata armis ius suum exsequi conaretur multitudinemque hominum ex agris magistratus cogerent, Orgetorix mortuus est; neque abest suspicio, ut Helvetii arbitrantur, quin ipse sibi mortem consciverit.

이러한 것들이 밀고자를 통해 헬웨티인들에게 폭로되었다.  그들은 그들 자신의 관습으로 오르게토릭스가 변론하도록 강제했다; 그가 형량을 선고 받음에 따라 그는 화형 당하는 것이 불가피하였다.  재판이 확정된 그 날 오르게토릭스는 재판으로 그의 모든 가신을, 10,000 명 가까이 되는, 사방에서 호출하였고 그 자신의 모든 하인들과 농노들을, 그가 엄청난 수의 그들을 가졌던, 같은 곳으로 모았다; 이들을 통해서 그는 그 자신을 변론하지 않도록 구해냈다. 이러한 것들에 자극받은 시민들이 군사력으로 그들의 법을 주장하고 있었고 치안관이 영지들로부터 군중을 부르고 있던 때에, 오르게토릭스는 죽었다; 의심의 여지는 없었다, 헬웨티인들이 그리 여겼듯이, 그 자신이 스스로 자살했다는 것은.

per : through, across. w.acc.

indicium : information, evidence, any mark, sign, token.

enuntiata : enuntio -are. enuntiatum -i. disclosed.

ex : out of, from within. w.abl.

vinculis : imprisonment.

causam dicere : to plead one's case

coegerunt : cogo. pf. to compel.

damnatum : damno. to condemn.

sequi : sequor, -i, secutus sum. to follow, ensue; to befall.

oportebat : oportet, ere, uit. it is right, it is necesary.

ignis : fire.

cremo : burn. ; igni cremaretur : to burn to death

constituta : to settle, place, station, fix, decide.

dictio : pleading ; causae dictio : trial.

incitata : incito, -are, avi, atum. excite, encourage, arouse, enrage.

ius : right, law; rights; authority, sphere of authority

exsequi : exsequor, -i, -secutus sum; to carry out, assert.

conaretur : conor, -ari, -atus sum;  try, attempt.

mortuus est : morior, mori, mortuus sum. to die.

 

-蟲-

His rebus adducti et auctoritate Orgetorigis permoti constituerunt ea quae ad proficiscendum pertinerent comparare, iumentorum et carrorum quam maximum numerum coemere, sementes quam maximas facere, ut in itinere copia frumenti suppeteret, cum proximis civitatibus pacem et amicitiam confirmare. ad eas res conficiendas biennium sibi satis esse duxerunt, in tertium annum profectionem lege confirmant. ad eas res conficiendas Orgetorix deligitur. is sibi legationem ad civitates suscepit. in eo itinere persuadet Castico Catamantaloedis filio Sequano, cuius pater regnum in Sequanis multos annos obtinuerat et ab senatu populi Romani amicus appellatus erat, ut regnum in civitate sua occuparet, quod pater ante habuerat; itemque Dumnorigi Haeduo, fratri Diviciaci, qui eo tempore principatum in civitate obtinebat ac maxime plebi acceptus erat, ut idem conaretur persuadet eique filiam suam in matrimonium dat. perfacile factu esse illis probat conata perficere propterea quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset: non esse dubium, quin totius Galliae plurimum Helvetii possent; se suis copiis suoque exercitu illis regna conciliaturum confirmat. hac oratione adducti inter se fidem et ius iurandum dant et regno occupato per tres potentissimos ac firmissimos populos totius Galliae sese potiri posse sperant.

 

-작성중-

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit et ditissimus Orgetorix. is M. Messala [et P.] M. Pisone consulibus¹ regni cupiditate inductus coniurationem nobilitatis fecit et civitati persuasit, ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent²: perfacile esse, cum virtute omnibus praestarent³, totius Galliae imperio potiri. id hoc facilius iis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur: una ex parte flumine Rheno latissimo atque altissimo, qui agrum Helvetium a Germanis dividit, altera ex parte monte Iura altissimo, qui est inter Sequanos et Helvetios, tertia lacu Lemanno et flumine Rhodano, qui provinciam nostram ab Helvetiis dividit. his rebus fiebat ut et minus late vagarentur et minus facile finitimis bellum inferre possent; qua ex parte homines bellandi cupidi magno dolore adficiebantur. pro multitudine autem hominum et pro gloria belli atque fortitudinis angustos se fines habere arbitrabantur, qui in longitudinem milia passuum ccxl, in latitudinem clxxx patebant.

오르게토릭스는 헬웨티우스에서 오랫동안 가장 유명하고 가장 부유하였다. 그는 M.메살라 M. 피소네 집정관들이었을 때 왕정의 야망으로 이끌려 귀족의 연맹을 만들었고 국가를 설득했다, 그들 자신의 국경으로 모든 재산을 가지고 떠나도록 : 아주 쉬울 것이다, 그들은 용기에 모든 것들로 특출나기 때문에, 갈리아인들 전체의 주권에 지배가 되기는. 그것을 이렇게 쉬운 것으로 저들에게 설득했다, 왜냐하면 그들이 모든 면에서 헬웨티우스의 지역의 자연으로 감싸이기 때문이다: 그 한 자연은 매우 넓고도 매우 깊은 레노(라인) 강 일부에 의해서, 그 부분이 헬위티오스 땅을 게르만으로부터 나눠놓는, 다른 자연은 매우 높은 유라 산 일부에 의해서, 그 부분이 세퀴아노스와 헬웨티오스 사이에 있는, 세번째 자연은 레만노 호수와 로다노 강으로, 그것이 우리 영토를 헬웨티오스로부터 나눠놓는. 이것들로 인하여 덜 넓게 이동하도록 그리고 덜 쉽게 이웃들에게 전쟁을 일으킬 수 있도록 하였다; 그런 경로로 일부의 전쟁광인 사람들이 대단한 후회로 영향을 받고 있었다. 그렇지만 많은 사람들을 위해서 그리고 전쟁과 또한 강자의 영광을 위해서 자신들이 좁은 경계를 가진다고 생각되었다, 그들이 milia? 길이로 211 걸음, 넓이로 180 걸음을 넓혔다.

¹. 탈격 독립구(sum 분사 생략).

². ut + exirent : exeo subjunctive imperfect plural 3rd. in oder to go.

³. cum + praestarent : praesto subjunctive imperfect plural 3rd.  

 

-蟲-

Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum¹ unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui² ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur. hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garunna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit. horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu³ atque humanitate provinciae longissime absunt minimeque ad eos mercatores saepe commeant⁴ atque ea, quae ad effeminandos animos pertinent, important proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt. qua de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt, quod fere cotidianis proeliis cum Germanis contendunt, cum aut suis finibus eos prohibent aut ipsi in eorum finibus bellum gerunt. eorum una pars, quam Gallos obtinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano, continetur Garunna flumine, Oceano, finibus Belgarum, attingit etiam ab Sequanis et Helvetiis flumen Rhenum, vergit ad septentriones. Belgae ab extremis Galliae finibus oriuntur, pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni, spectant in septentrionem et orientem solem. Aquitania a Garunna flumine ad Pyrenaeos montes et eam partem Oceani, quae est ad Hispaniam, pertinet, spectat inter occasum solis et septentriones.

갈리아 전체는 세 부분으로 나뉘어 있다, 그 부분들의 하나를 벨가이들이 살고, 다른 하나를 아퀴타니들이, 세번째를 바로 그들의 말로 켈타이, 우리들의 것(말)으로 갈리라고 불리는 이들이 사는. 이 모든 사람들은 언어로, 제도들로, 법들로 그들 자신들 사이에서 다르다. 갈리인들을 아퀴타니아로부터 가룬나 강이, 벨가이인들로부터 마트로나 강과 세쿠아나 강이 나눈다. 벨가이들이 이들 전체에서 가장 강력하다, 그러니까(?) 속주의 교양과 문화에서 가장 멀리 떨어져 있고 최소한으로 상인들이 그들에게 종종 드나들며 이것들을, 그것들이 정신을 여성스럽게 만드는 경향이 있는, 수입하고 가장 가까이 게르만이들이 있기 때문이다, 그들이 레누스 강에 걸쳐서 거주하는, 그들과 함께 지속적으로 전쟁을 일으키는. 어떤 이유로 헬웨티인들은 또한 나머지 갈리인들을 용기로 능가한다, 왜냐하면 그들이 거의 매일 게르마니들과의 전투로 긴장하기 때문이다, 그들의 국경들에서 그들을 쫓아내거나 바로 그들 자신이 그들의 국경에서 전쟁을 일으켜서. 이것들 중 일부는, 그것을 갈리인들이 했다고 이야기되는, 로다누스 강에서 시작했다, 가룬나 강으로, 바다로, 벨가이들의 국경으로 둘러싸이는, 또한 세쿠아니스와 헬웨티스로부터 레누스 강에 가깝고, 북극성으로 뻗었다.

 

-蟲-

+ Recent posts