καὶ γὰρ νῦν,” ἔφη, “τοῦτ' ἔστιν τὸ ἁμάρτημα περὶ τοὺς ἀνθρώπους, ὅτι χωρὶς ἑκατέρου, σωφροσύνης τε καὶ ὑγιείας, ἰατροί τινες ἐπιχειροῦσιν εἶναι:” καί μοι πάνυ σφόδρα ἐνετέλλετο μήτε πλούσιον οὕτω μηδένα εἶναι μήτε γενναῖον μήτε καλόν, ὃς [157c] ἐμὲ πείσει ἄλλως ποιεῖν. ἐγὼ οὖν--ὀμώμοκα γὰρ αὐτῷ, καί μοι ἀνάγκη πείθεσθαι--πείσομαι οὖν, καὶ σοί, ἐὰν μὲν βούλῃ κατὰ τὰς τοῦ ξένου ἐντολὰς τὴν ψυχὴν πρῶτον παρασχεῖν ἐπᾷσαι ταῖς τοῦ Θρᾳκὸς ἐπῳδαῖς, προσοίσω τὸ φάρμακον τῇ κεφαλῇ: εἰ δὲ μή, οὐκ ἂν ἔχοιμεν+ ὅτι ποιοῖμέν+ σοι, ὦ φίλε Χαρμίδη.
그가 말했다, "그럼 이제, 이러한 것은 사람들에 대해서 잘못이다, 둘 중 어느 하나 없이, 사려도 또한 건강도, 어떤 의사들이 있도록 하려는 것은:" 그리고 그는 나에게 아주 엄하게(대단하게) 명했다 재물도 이와 같은 그 어떤 것들도 고귀한 가문도 아름다움도 아니도록 하라고, 나를 다른 식으로 행하도록 설득할 자가. 그러므로 나 자신은 -- 그에게 약속했기 때문에, 그리고 나에게는 설득이 필요하므로 -- 물론 설득할 것인데, 그리고 그대에게, 만일 그대가 그 외국 친구의 명령에 따라 먼저 영혼에 있어서 트라키아의 주문들을 외우는 것을 보여주기를 원한다면, 내가 두통의 약을 내놓을 것이다: 만일 아니라면, 그대에게 하자고 그러하지 못할 것이고, 친애하는 카르미데스여.
χωρὶς : c.gen. without.
σφόδρα : very much.
ἐνετέλλετο : ἐντέλλω imperfect middle&passive. enjoin, command.
ἀκούσας οὖν μου ὁ Κριτίας ταῦτ' εἰπόντος, Ἕρμαιον, ἔφη, ὦ Σώκρατες, γεγονὸς ἂν εἴη ἡ τῆς κεφαλῆς ἀσθένεια τῷ νεανίσκῳ, εἰ ἀναγκασθήσεται καὶ τὴν διάνοιαν διὰ τὴν [157d] κεφαλὴν βελτίων γενέσθαι. λέγω+ μέντοι σοι ὅτι Χαρμίδης τῶν ἡλικιωτῶν οὐ μόνον τῇ ἰδέᾳ δοκεῖ διαφέρειν, ἀλλὰ καὶ αὐτῷ τούτῳ, οὗ σὺ φῂς τὴν ἐπῳδὴν ἔχειν: φῂς δὲ σωφροσύνης: ἦ γάρ;
크리티아스가 내 얘기를 듣고 이러한 것을 말하기를, 그는 말했다, "소크라테스, 헤르메스의 선물(예기치 않은 행운)이 될 것이오 저 소년에게 머리의 아픔이, 머리가 나아지는 것을 통해 지성을 또한 강요한다면. 나는 그대에게 또래들 중에 카르미데스가 그저 외모로만 남달라 보이지 않고, 또한 바로 이것으로도 남다르다고 말합니다, 그대가 주문을 외우는 것을 말하지 않고: 그런데 그대는 사려를 말하는데, 그렇지 않나요?
πάνυ γε, ἦν δ' ἐγώ.
나는 말했다, 물론이요.
εὖ τοίνυν ἴσθι, ἔφη, ὅτι πάνυ πολὺ δοκεῖ σωφρονέστατος εἶναι τῶν νυνί, καὶ τἆλλα πάντα, εἰς ὅσον ἡλικίας ἥκει, οὐδενὸς χείρων ὤν.
그가 말했다, 아주 잘 알아두십시오, 요즘 사람들 중 가장 뛰어나게 무척이나 사려깊어 보인다는 것을, 그리고 다른 많은 것들에 있어서도, 나이가 와 있는 만큼은, 그 무엇도 덜하지 않다는 것을.
καὶ γάρ, ἦν δ' ἐγώ, καὶ δίκαιον, ὦ Χαρμίδη, διαφέρειν σε [157e] τῶν ἄλλων πᾶσιν τοῖς τοιούτοις: οὐ γὰρ οἶμαι ἄλλον οὐδένα τῶν ἐνθάδε ῥᾳδίως ἂν ἔχειν ἐπιδεῖξαι ποῖαι δύο οἰκίαι συνελθοῦσαι εἰς ταὐτὸν τῶν Ἀθήνησιν ἐκ τῶν εἰκότων καλλίω ἂν καὶ ἀμείνω γεννήσειαν ἢ ἐξ ὧν σὺ γέγονας. ἥ τε γὰρ πατρῴα ὑμῖν οἰκία, ἡ Κριτίου τοῦ Δρωπίδου, καὶ ὑπὸ Ἀνακρέοντος καὶ ὑπὸ Σόλωνος καὶ ὑπ' ἄλλων πολλῶν ποιητῶν ἐγκεκωμιασμένη παραδέδοται ἡμῖν, ὡς διαφέρουσα κάλλει τε [158a] καὶ ἀρετῇ καὶ τῇ ἄλλῃ λεγομένῃ εὐδαιμονίᾳ, καὶ αὖ ἡ πρὸς μητρὸς ὡσαύτως: Πυριλάμπους γὰρ τοῦ σοῦ θείου οὐδεὶς τῶν ἐν τῇ ἠπείρῳ λέγεται καλλίων καὶ μείζων ἀνὴρ δόξαι εἶναι, ὁσάκις ἐκεῖνος ἢ παρὰ μέγαν βασιλέα ἢ παρὰ ἄλλον τινὰ τῶν ἐν τῇ ἠπείρῳ πρεσβεύων ἀφίκετο, σύμπασα δὲ αὕτη ἡ οἰκία οὐδὲν τῆς ἑτέρας ὑποδεεστέρα. ἐκ δὴ τοιούτων γεγονότα εἰκός σε εἰς πάντα πρῶτον εἶναι. τὰ μὲν οὖν ὁρώμενα+ τῆς [158b] ἰδέας+, ὦ φίλε παῖ Γλαύκωνος, δοκεῖς μοι οὐδένα τῶν πρὸ σοῦ ἐν οὐδενὶ ὑποβεβηκέναι: εἰ δὲ δὴ καὶ πρὸς σωφροσύνην καὶ πρὸς τἆλλα κατὰ τὸν τοῦδε λόγον ἱκανῶς πέφυκας, μακάριόν σε, ἦν δ' ἐγώ, ὦ φίλε Χαρμίδη, ἡ μήτηρ ἔτικτεν. ἔχει δ' οὖν οὕτως. εἰ μέν σοι ἤδη πάρεστιν, ὡς λέγει Κριτίας ὅδε, σωφροσύνη καὶ εἶ σώφρων ἱκανῶς, οὐδὲν ἔτι σοι ἔδει οὔτε τῶν Ζαλμόξιδος οὔτε τῶν Ἀβάριδος τοῦ Ὑπερβορέου ἐπῳδῶν, ἀλλ' αὐτό σοι ἂν ἤδη δοτέον εἴη τὸ [158c] τῆς κεφαλῆς φάρμακον: εἰ δ' ἔτι τούτων ἐπιδεὴς εἶναι δοκεῖς, ἐπᾳστέον πρὸ τῆς τοῦ φαρμάκου δόσεως. αὐτὸς οὖν μοι εἰπὲ πότερον ὁμολογεῖς τῷδε καὶ φῂς ἱκανῶς ἤδη σωφροσύνης μετέχειν ἢ ἐνδεὴς εἶναι;
내가 말했다, 더욱이, 카르미데스여, 또한 다른 이들 중에서 네가 이러한 모든 것들로 남다르다는 것이 합당한 것이다: 아니라면
ἀνερυθριάσας οὖν ὁ Χαρμίδης πρῶτον μὲν ἔτι καλλίων ἐφάνη--καὶ γὰρ τὸ αἰσχυντηλὸν αὐτοῦ τῇ ἡλικίᾳ ἔπρεψεν-- ἔπειτα καὶ οὐκ ἀγεννῶς ἀπεκρίνατο: εἶπεν γὰρ ὅτι οὐ ῥᾴδιον εἴη ἐν τῷ παρόντι οὔθ' ὁμολογεῖν οὔτε ἐξάρνῳ εἶναι τὰ [158d] ἐρωτώμενα. ἐὰν μὲν γάρ, ἦ δ' ὅς, μὴ φῶ εἶναι σώφρων, ἅμα μὲν ἄτοπον αὐτὸν καθ' ἑαυτοῦ τοιαῦτα λέγειν, ἅμα δὲ καὶ Κριτίαν τόνδε ψευδῆ ἐπιδείξω καὶ ἄλλους πολλούς, οἷς δοκῶ εἶναι σώφρων, ὡς ὁ τούτου λόγος: ἐὰν δ' αὖ φῶ καὶ ἐμαυτὸν ἐπαινῶ, ἴσως ἐπαχθὲς φανεῖται. ὥστε οὐκ ἔχω ὅτι σοι ἀποκρίνωμαι.
καὶ ἐγὼ εἶπον ὅτι μοι εἰκότα φαίνῃ λέγειν, ὦ Χαρμίδη. καί μοι δοκεῖ, ἦν δ' ἐγώ, κοινῇ ἂν εἴη σκεπτέον εἴτε κέκτησαι [158e] εἴτε μὴ ὃ πυνθάνομαι, ἵνα μήτε σὺ ἀναγκάζῃ λέγειν ἃ μὴ βούλει, μήτ' αὖ ἐγὼ ἀσκέπτως ἐπὶ τὴν ἰατρικὴν τρέπωμαι. εἰ οὖν σοι φίλον, ἐθέλω σκοπεῖν μετὰ σοῦ: εἰ δὲ μή, ἐᾶν.
그리고 나로서는 나에게 말하는 것이 있음직한 것들로 보인다고 말한다, 카르미데스. "그리고 나에게는 보인다," 내가 말했다, "공동으로 반성해 보아야만 할 것이다 그대가 지니고 있는지 아닌지 내가 물은 것이, 그대는 강제로 말하게 되지도 않을 것이고 그대가 원치 않는 것들을, 또한 나 자신이 경솔하게 치료로 돌아서지도 않을 것이다. 그러니 만일 그대에게 기쁨이라면, 자네와 함께 면밀히 살피고자 한다: 만일 아니라면, 내버려 두고.
εἰκότα : likelihood, probability.
φαίνῃ : φαίνω. present subjunctive singular-3rd(εἰκότα n.pl.). ⅢB.2. bring to light, cause to appear.
κοινῇ : κοινός B.Ⅱ. in common
σκεπτέον : one must reflect or consider.
εἴτε… εἴτε : whether or.
κέκτησαι : κτάομαι. perfect 2nd-singular. to have acquired, possess, hold.
πυνθάνομαι : learn by hearsay or by inquiry.
ἀναγκάζῃ : ἀναγκάζω. present subjunctive passive singular-2nd. compel.
βούλει : βούλομαι middle singular-2nd. wish.
ἀσκέπτως : inadvisebly.
τρέπωμαι : τρέπω. middle singular-1st. turn one's steps, turn in a certain direction.
σκοπεῖν : σκόπέω. infinitive. examine, inspect.
ἀλλὰ πάντων μάλιστα, ἔφη, φίλον: ὥστε τούτου γε ἕνεκα+, ὅπῃ αὐτὸς οἴει βέλτιον σκέψασθαι, ταύτῃ σκόπει.
그가 말했다, "하지만 무엇보다도 가장 더 반깁니다: 실로 이것에 관한 한, 바로 당신이 어떤 식으로 살펴보는 것이 가장 좋다고 생각하시는, 그런 식으로 살피도록 하십시오.
ἕνεκα : for the sake, as far as
σκέψασθαι : σκόπέω. aorist middle infinitive. behold, contemplate
σκόπει : imperative singular.
τῇδε τοίνυν, ἔφην ἐγώ, δοκεῖ μοι βελτίστη εἶναι ἡ σκέψις περὶ αὐτοῦ. δῆλον γὰρ ὅτι εἴ σοι πάρεστιν σωφροσύνη, [159a] ἔχεις τι περὶ αὐτῆς δοξάζειν. ἀνάγκη γάρ που ἐνοῦσαν αὐτήν, εἴπερ ἔνεστιν, αἴσθησίν τινα παρέχειν, ἐξ ἧς δόξα ἄν τίς σοι περὶ αὐτῆς εἴη ὅτι ἐστὶν καὶ ὁποῖόν τι ἡ σωφροσύνη: ἢ οὐκ οἴει;
그러니까 이 점에서, 내가 말했다, 내게는 당신 자신에 대해서 살펴봄이 가장 좋아 보인다. 왜냐하면 그대에게 σωφροσύνη가 속해 있다면, 그대가 동일한 것(σωφροσύνη)에 대해 어떤 견해를 가지고 있을 것은 분명하기 때문이다. 아마도 그 동일한 것이 안에 있다면, 그것이 안에 틀림없이 있을 터인데, 어떤 인상을 가지는 것이 필연적이니까, 그로부터 σωφροσύνη가 무엇이며 어떠한 종류의 것인지, 바로 그것에 대한 어떤 견해가 그대에게 있을(그런 인상이): 아니면 그렇게 생각하지 않는가?
σκέψις : viewing, perception, examination, speculation, consideration.
ἐνοῦσαν : ἔνειμι. participle feminine singular accusative.
αἴσθησίν : sense-perception, sensation, impression.
ἔγωγε, ἔφη, οἶμαι.
저로서는, 그가 말했다, 그렇게 생각하지요.
οὐκοῦν τοῦτό γε, ἔφην, ὃ οἴει, ἐπειδήπερ ἑλληνίζειν ἐπίστασαι, κἂν εἴποις δήπου αὐτὸ ὅτι σοι φαίνεται;
그렇다면 바로 이것이, 내가 말했다, 당신이 생각하는 것이, 그대가 그리스말을 할 줄 알 테니, 또한 틀림없이 그대에게 보이는 그것이라고 말하겠지?
ἐπειδήπερ : inasmuch as, since.
ἑλληνίζειν : ἑλληνίζω. speak Greek.
ἐπίστασαι : know how to do.
εἴποις : ἔπω optative singular-3rd.
ἴσως, ἔφη.
아마도요, 그가 말했다.
ἵνα τοίνυν τοπάσωμεν εἴτε σοι ἔνεστιν εἴτε μή, εἰπέ, ἦν δ' ἐγώ, τί φῂς εἶναι σωφροσύνην κατὰ τὴν σὴν δόξαν.
바로 이 점에서 우리는 그대에게 안에 있는지 아닌지 예측할 것이다, 말하라, 내가 말했다, 그대는 그대 자신의 견해에 따라 무엇을 σωφροσύνην라고 말하는지.
τοπάσωμεν : τοπάζω. aim at, guess, divine
[159b] καὶ ὃς τὸ μὲν πρῶτον ὤκνει τε καὶ οὐ πάνυ ἤθελεν ἀποκρίνασθαι: ἔπειτα μέντοι εἶπεν ὅτι οἷ δοκοῖ σωφροσύνη εἶναι τὸ κοσμίως πάντα πράττειν καὶ ἡσυχῇ, ἔν τε ταῖς ὁδοῖς βαδίζειν καὶ διαλέγεσθαι, καὶ τὰ ἄλλα πάντα ὡσαύτως ποιεῖν. καί μοι δοκεῖ, ἔφη, συλλήβδην ἡσυχιότης τις εἶναι ὃ ἐρωτᾷς.
그리고 그는 먼저 망설였고 또한 그다지 대답하고자 하지 않았다: 그리고 나서 그럼에도 불구하고 그가 말했다 어디에서나 σωφροσύνη는 조화롭게 모든 일을 행하는 것과 고요하게 (모든 일을 하는 것)으로, 또한 그 길들(방법들)로 나아가고 대화하는 것으로, 그리고 다른 모든 일들을 그렇게 이루는 것으로 보입니다. 그리고 저에게는, 그가 말했다, 결국 어떤 고요함이 사랑받을 만한 것이라고 생각됩니다.
ὤκνει : ὀκνέω. imperfect singular-3rd. shrink from doing.
ἤθελεν : ἐθέλω. imperfect singular-3rd. wish.
ἀποκρίνασθαι : ἀποκρίνω. middle infinitive. give answer to, reply to a question.
οἷ : whither.
δοκοῖ : δοκέω. optative singular-3rd / middle&passive singular 2nd. seem
κοσμίως : cosmically.
βαδίζειν : walk, go, proceed.
ὡσαύτως : in like manner, just so.
συλλήβδην : collectively, in sum, in short.
ἆρ' οὖν, ἦν δ' ἐγώ, εὖ λέγεις; φασί γέ τοι, ὦ Χαρμίδη, τοὺς ἡσυχίους σώφρονας εἶναι: ἴδωμεν δὴ εἴ τι λέγουσιν. [159c] εἰπὲ γάρ μοι, οὐ τῶν καλῶν μέντοι ἡ σωφροσύνη ἐστίν;
정말로, 내가 말했다, 그대는 잘 말하는가? 최소한 사람들은 말하지, 카르미데스여, 고요한 것들을 σωφροσύνη한 것들이라고: 이제 우리는 그들이 무엇을 말하는지 보도록 하자. 그러면 나에게 말해다오, 그럼에도 빼어난 것들 중에 σωφροσύνη가 있지 않나?
πάνυ γε, ἔφη.
분명히요, 그가 말했다.
πότερον οὖν κάλλιστον ἐν γραμματιστοῦ τὰ ὅμοια γράμματα γράφειν ταχὺ ἢ ἡσυχῇ;
그러면 학교의 글을 쓰는 방식들에서 가장 빼어난 것은 빠르게 하는 것일까 아니면 고요하게 하는 것일까?
ταχύ.
빠르게요.
τί δ' ἀναγιγνώσκειν; ταχέως ἢ βραδέως;
그런데 되새기는 것(읽는 것)은? 빠르게 혹은 더디게?
ἀναγιγνώσκειν : know again, read.
ταχέως.
빠르게요.
καὶ μὲν δὴ καὶ τὸ κιθαρίζειν ταχέως καὶ τὸ παλαίειν ὀξέως πολὺ κάλλιον τοῦ ἡσυχῇ τε καὶ βραδέως;
그렇다면 한편으로 또한 더욱이 빠르게 키타라를 연주하는 것도 또 레슬링을 날렵하게 하는 것도 고요하고도 더디게 하는 것보다 훨씬 빼어난 것이니?
παλαίειν : παλαίω. wrestle.
ναί.
네.
τί δὲ πυκτεύειν τε καὶ παγκρατιάζειν; οὐχ ὡσαύτως;
다른 한편 스파링을 하는 것과 팡크라티온을 하는 것은 어떠니? 더디게 하는 것은 아니지?
πάνυ γε.
물론이죠.
θεῖν δὲ καὶ ἅλλεσθαι καὶ τὰ τοῦ σώματος ἅπαντα ἔργα, [159d] οὐ τὰ μὲν ὀξέως καὶ ταχὺ γιγνόμενα τὰ τοῦ καλοῦ ἐστιν, τὰ δὲ [βραδέα] μόγις τε καὶ ἡσυχῇ τὰ τοῦ αἰσχροῦ;
다른 한편 달리기와 뛰어 오르기 그리고 육체의 어떠한 행위들이든, 한편으로 날렵하고 재빠르게 이루어지는 일들이 아름다움에 속하는 것들이 아니고, 다른 한편 힘겹고도 고요하게 (이루어지는 일들은) 추함에 속하는 것들이 아닌가?
ἅλλεσθαι : ἅλλομαι. leap upon.
μόγις : with toil and pain
φαίνεται.
그렇게 보이네요.
φαίνεται ἄρα ἡμῖν, ἔφην ἐγώ, κατά γε τὸ σῶμα οὐ τὸ ἡσύχιον, ἀλλὰ τὸ τάχιστον καὶ ὀξύτατον κάλλιστον ὄν. ἦ γάρ;
곧 우리에게는 그렇게 보이는군, 내가 말했다, 바로 육체에 있어서는 고요한 것이 아니라, 오히려 가장 빠르고 가장 날렵한 것이 가장 빼어난 것으로 말이야. 참으로?
πάνυ γε.
물론이요.
ἡ δέ γε σωφροσύνη καλόν τι ἦν;
그런데 이 σωφροσύνη란 어떤 빼어난 것이었지?
ναί.
네.
οὐ τοίνυν κατά γε τὸ σῶμα ἡ ἡσυχιότης ἂν ἀλλ' ἡ ταχυτὴς σωφρονέστερον εἴη, ἐπειδὴ καλὸν ἡ σωφροσύνη.
이 점에서 바로 육체에 따르면 고요함이 아니라 오히려 빠름이 더 σωφροσύνη한 것이겠군, σωφροσύνη가 빼어난 것일 테니.
ἔοικεν, ἔφη.
그럴 것 같아요, 그가 말했다.
[159e] τί δέ; ἦν δ' ἐγώ, εὐμαθία κάλλιον ἢ δυσμαθία;
그러면 어떤가? 내가 말했다, 눈치 빠른 것과 둔한 것 중 어느 것이 더 빼어날까?
εὐμαθία : readiness in learning, docility.
δυσμαθία : slowness at learning.
εὐμαθία.
눈치 빠른 것이요.
ἔστιν δέ γ', ἔφην, ἡ μὲν εὐμαθία ταχέως μανθάνειν, ἡ δὲ δυσμαθία ἡσυχῇ καὶ βραδέως;
그게 그렇다면은, 내가 말했다, 한편으로 눈치 빠른 것은 빠르게 아는 것이고, 다른 한편 둔한 것은 고요하고 더디게 (아는 것) 일까?
ναί.
네.
διδάσκειν δὲ ἄλλον οὐ ταχέως [καὶ] κάλλιον καὶ σφόδρα μᾶλλον ἢ ἡσυχῇ τε καὶ βραδέως;
그런데 빠르게 다른 이를 가르치는 것은 고요하고도 더디게 하는 것보다 또한 훨씬 더 두드러지게 빼어나지 않을까?
ναί.
네.
τί δέ; ἀναμιμνῄσκεσθαι καὶ μεμνῆσθαι ἡσυχῇ τε καὶ βραδέως κάλλιον ἢ σφόδρα καὶ ταχέως;
그러면 어떤가? 기억나게 하는 것과 기억하는 것은 고요하고 더디게 하는 편과 빠르게 하는 것 중 어느 것이 훨씬 더 좋을까?
σφόδρ', ἔφη, καὶ ταχέως.
훨씬 더, 그가 말했다, 빠르게 하는 것이요.
-작성중-