[40] [Secundo autem Punico bello post Cannensem pugnam quos decem Hannibal Romam misit astrictos iure iurando se redituros esse nisi de redimendis is, qui capti erant, impetrassent, eos omnes censores, quoad quisque eorum vixit, quod peierassent in aerariis reliquerunt, nec minus illum, qui iure iurando fraude culpam invenerat.
하지만 칸나이 전투 이후 두 번째 푸니코스 전쟁에서 한니발은 사로잡혔던 열 사람을 로마에 보냈다 정당하게 맹세함으로써 그 자신에게 그들이 되돌아 갈 것을 만일 도로 사들여짐(몸값을 냄)에 대해 저들, 붙잡혔던 자들이, 받아내지 못한다면, 그들 전부를 감찰관들이, 그들(포로) 각자가 살아있던 동안, 거짓으로 맹세하였었다고(cum + plpf. subj.) 하층민들(인두세만 내고 투표권 없음)로 버려두었다, 저 자를, 그가 거짓으로 법에 맹세함으로써 죄를 지었던, 조금도 없이(한 사람도 남기지 않고).

Cum enim permissu Hannibalis exisset e castris, rediit paulo post, quod se oblitum nescio quid diceret; deinde egressus e castris iure iurando se solutum putabat, et erat verbis, re non erat.
왜냐하면 한니발의 허가로써 병영으로부터 그가 나왔었으나, 잠시 후에 돌아갔다, 그는 자신에게 잊혀진 뭔가를 모른다고 말하였다고 해서; 다음으로 병영으로부터 나온 그는 법에 맹세함으로써 그 자신이 풀려남을 생각했고, 말은 그러했으나, 실질은 그렇지 않았다.

Semper autem in fide quid senseris, non quid dixeris, cogitandum est.
하지만 언제나 믿음에 있어서 당신이 생각했을 것이, 당신이 말했을 것이 아니라, 그것이 생각되어야 한다.

Maximum autem exemplum est iustitiae in hostem a maioribus nostris constitutum, cum a Pyrrho perfuga senatui est pollicitus se venenum regi daturum et eum necaturum.
하지만 정의의 가장 큰 예시는 적에게 있어서 우리의 선조들로부터 세워진 것이다, 퓌루스로부터 도망자가 원로원에 그 자신이 왕에 대해 독을 줄 것을 그리고 그를 죽일 것을 약속했다.

Senatus et C. Fabricius eum Pyrrho dedit.
원로원과 카이우스 파브리키우스는 그를 퓌루스에게 주었다.

Ita ne hostis quidem et potentis et bellum ultro inferentis interitum cum scelere approbavit.]
그러므로 강력하며 또한 한 편으로 전쟁을 걸어오기도 한 적의 괴멸조차 죄악과 더불어 승인하지는 않았다.]


[41] Ac de bellicis quidem officiis satis dictum est.
전쟁의 의무들에 대해서는 이 정도로 충분히 이야기되었다.

Meminerimus autem etiam adversus infimos iustitiam esse servandam.
하지만 우리는 가장 하위인 자들에 마주하여서도 정의는 지켜져야만 한다는 것을 기억하도록 하자.

Est autem infima condicio et fortuna servorum, quibus non male praecipiunt, qui ita iubent uti, ut mercennariis, operam exigendam, iusta praebenda.
하지만 노예들의 상황과 운명이 가장 하위이다, 그 노예들에게 그들이 잘못 조언하고 있지 않다, 그들이 그렇게 주문하는, 그래서 고용인들에게처럼, 일이 마쳐져야만 하고, 정당한 것들이 제공되어야만 한다고.

Cum autem duobus modis, id est aut vi aut fraude, fiat iniuria, fraus quasi vulpeculae, vis leonis videtur; utrumque homine alienissimum, sed fraus odio digna maiore.
하지만 두 가지 방식을 가지고, 그것은 힘이거나 기만인데, 부정의가 일어날 것이다, 여우의 속임수와 같이, 사자의 힘과 같이 보인다; 어느 쪽이든 인간에게 매우 반(反)하지만, 기만이 더 큰 증오에 걸맞는다.

Totius autem iniustitiae nulla capitalior quam eorum, qui tum, cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur.
하지만 모든 부정의 중 어떤 것도 더 치명적이지 않다 다음의 자들보다, 그들이 더욱이, 최대한으로 기만함으로써, 그 기만을 해내는, 선한 자들로 보이도록.

De iustitia satis dictum.
정의에 대해서는 충분히 이야기되었다.


[42] Deinceps, ut erat propositum, de beneficentia ac de liberalitate dicatur, qua quidem nihil est naturae hominis accommodatius, sed habet multas cautiones.
다음으로, 제기되었듯, 선행에 대해서 그리고 후함에 대해서 이야기될 것이다, 그것이 그 무엇보다도 인간 본성의 더욱 적합한 것인, 그러나 많은 주의점들을 지니는.

Videndum est enim, primum ne obsit benignitas et iis ipsis, quibus benigne videbitur fieri, et ceteris, deinde ne maior benignitas sit, quam facultates, tum ut pro dignitate cuique tribuatur; id enim est iustitiae fundamentum, ad quam haec referenda sunt omnia.
왜냐하면 보여야 하기 때문이다, 우선 친절이 방해하지 않도록 바로 그들에게도, 친절하게 행함받는 것으로 보이는, 다른 이들에게도, 다음으로 너무 친절하지 않도록, 능력들보다, 각자에게 합당한 것으로서 할당될 만큼; 왜냐하면 그 일은 정의의 기초이기 때문이다, 그것을 기준으로 이 모든 것들이 판단되어야 하는.

Nam et qui gratificantur cuipiam, quod obsit illi, cui prodesse velle videantur, non benefici neque liberales, sed perniciosi assentatores iudicandi sunt, et qui aliis nocent, ut in alios liberales sint, in eadem sunt iniustitia, ut si in suam rem aliena convertant.
왜냐하면 은혜를 베푸는 자들도 누구든지, 저들이 방해하므로, 그들에게 유익하기를 바라는 것으로 보이는 자들이, 선행하는 이들도 아니고 또 후한 자들도 아니지만, 위험한 아첨꾼들이라고 판단되고, 또한 그들도 다른 이들을 해한다, 다른 자들에게 있어서 후한 자들이고자, 바로 그 다른 자들에게 있어서 부정의한 자들이다, 만일 그 자신의 일들로 타인의 일들을 뒤집어 넣는다면.


[43] Sunt autem multi et quidem cupidi splendoris et gloriae, qui eripiunt aliis, quod aliis largiantur, ique arbitrantur se beneficos in suos amicos visum iri, si locupletent eos quacumque ratione.
하지만 많고도 특히나 광휘와 영광에 열렬한 자들이 있다, 다른 자들에게서 잡아채는 자들, 다른 이들에게 아낌없이 베푼다며, 또 그들이 자신들을 그 자신의 친구들에게 있어서 유익한 자들로 보이도록 시도하는 것으로 스스로 여기는, 만일 그들(친구들)을 부유하게 만든다면 어떤 식으로든지.
visum iri : eo inf. + supinum. to seek or try or be about to.

Id autem tantum abest ab officio, ut nihil magis officio possit esse contrarium.
하지만 그 일은 그만큼이나 의무로부터 벗어난다, 어떤 것도 더 대단히 의무에 반대되는 것일 수 없을 만큼.

Videndum est igitur, ut ea liberalitate utamur. quae prosit amicis, noceat nemini.
그러므로 고려해야 한다, 다음의 것들을 후함으로써 우리가 사용하는 것인지, 친구들에게 유익하고, 누구에게도 가해하지 않을 것들을.

Quare L. Sullae, C. Caesaris pecuniarum translatio a iustis dominis ad alienos non debet liberalis videri; nihil est enim liberale, quod non idem iustum.
그런 식으로 루키우스 술라의, 카이우스 카이사르의 정당한 주인으로부터 무관한 자들로의 이양은 후한 것으로 여겨지지 않아야 한다; 왜냐하면 아무것도 후하지 않기 때문이다, 그 동일한 것이 정의롭지 않을 때.


[44] Alter locus erat cautionis, ne benignitas maior esset quam facultates, quod qui benigniores volunt esse, quam res patitur, primum in eo peccant, quod iniuriosi sunt in proximos; quas enim copias his et suppeditari aequius est et relinqui eas transferunt ad alienos.
주의에 속하는 또 다른 주제가 있었다, 선행이 능력보다 더 크지 않도록 하는 것이다, 어떤 자들이 더욱 선한 자들이기를 바라는 것, 사정이 허락하는 것보다, 우선 그 일에 있어서 잘못한다, 가까운 자들에게 있어서 부정의한 자들이 되기 때문에; 왜냐하면 그 부가 이러한(까가운) 자들에게 제공되고 또 남겨지는 것이 옳기 때문이다 그 부를 낯선 자(외부인)들을 위해 그들이 양도하는.

Inest autem in tali liberalitate cupiditas plerumque rapiendi et auferendi per iniuriam, ut ad largiendum suppetant copiae.
하지만 그런 후함 속에는 대부분 부정의를 통하여 잡아채고 빼앗음의 욕망이 내재한다, 후함을 위한 수단을 제공하도록.

Videre etiam licet plerosque non tam natura liberales quam quadam gloria ductos, ut benefici videantur facere multa, quae proficisci ab ostentatione magis quam a voluntate videantur.
즉 또한 주로 자연스러운 후함이 아니라 어떤 영광에 이끌린다, 유익한 이들로 보이도록 많은 일들을 하는 것, 그것들이 의지보다는 과시에 의해 상당히 엇나간 것으로 보이도록.

Talis autem simulatio vanitati est coniunctior quam aut liberalitati aut honestati.
하지만 그러한 시늉은 허명에 결부된다 후함이나 honestas에 결부되기 보다는.


[45] Tertium est propositum, ut in beneficentia dilectus esset dignitatis; in quo et mores eius erunt spectandi, in quem beneficium conferetur, et animus erga nos et communitas ac societas vitae et ad nostras utilitates officia ante collata; quae ut concurrant omnia, optabile est; si minus, plures causae maioresque ponderis plus habebunt.
세 번째로 제시된다, 후함에 있어서 애호받는 일이 적도에 속하도록; 그 적도에서 그의 성격이 조회되어야 할, 그 사람에게 있어서 유익함이 부여된다, 우리에 대한 마음가짐도 삶의 관계들과 유대들도 우리를 위해 앞서 수여된 유익한 의무들도; 그것들이 모두다 일치하도록, 그것이 바람직하다; 만일 못 미친다면, 더 많고도 더욱 큰 이유들이 더 큰 비중을 차지할 것이다.


-蟲-

+ Recent posts