[34] Sunt autem quaedam officia etiam adversus eos servanda, a quibus iniuriam acceperis.
하지만 특정한 의무들은 또한 그들에 맞서서 지켜져야할 것들이다, 그들로부터 당신이 불의를 받았을.

Est enim ulciscendi et puniendi modus; atque haud scio an satis sit eum, qui lacessierit iniuriae suae paenitere, ut et ipse ne quid tale posthac et ceteri sint ad iniuriam tardiores.
즉 보복과 처벌의 방식이다; 또한 나는 전혀 모른다 충분할지 그를, 그가 자신의 부정의에 대한 유감스러움을 불러일으켰을, 그 자신도 그런 어떤 일을 이후에 <행하지> 않도록 그리고 다른 이들도 불의를 향하여 더 늦춰지도록.

Atque in re publica maxime conservanda sunt iura belli.
또한 공화국에 있어서 가장 크게 수호되어야 할 것들은 전쟁의 정의들이다.

Nam cum sint duo genera decertandi, unum per disceptationem, alterum per vim, cumque illud proprium sit hominis, hoc beluarum, confugiendum est ad posterius, si uti non licet superiore.
왜냐하면 두 종류들이 경쟁해야 할 경우(narrativum?), 하나는 논의를 통하여, 다른 하나는 힘을 통하여, 언제든 저것이 인간에 고유한 것일 터이고, 이것은 짐승들에 속할 것이며, 후자를 향해서 호소해야 하기 때문이다, 만일 더 위의 것으로써 사용함이 허용되지 않는다면.


[35] Quare suscipienda quidem bella sunt ob eam causam, ut sine iniuria in pace vivatur, parta autem victoria conservandi i, qui non crudeles in bello, non inmanes fuerunt, ut maiores nostri Tusculanos, Aequos, Volscos, Sabinos, Hernicos in civitatem etiam acceperunt, at Karthaginem et Numantiam funditus sustulerunt; nollem Corinthum, sed credo aliquid secutos, oportunitatem loci maxime, ne posset aliquando ad bellum faciendum locus ipse adhortari.
그로써 더욱이 전쟁들은 받아들여져야 할 것들이다 그러한 까닭 때문에, 부정의가 없이 평화 속에 살게 되도록, 하지만 획득된 승리로써 수호되어야 할 자들, 전쟁에서 잔인하지 않았고, 비인간적이지 않았던 자들, 우리의 선조들이 투스쿨리들, 아이퀴들, 월스키들, 사비네스들, 헤르니키들을 나라 안으로까지도 받아들였던 것처럼, 반면에 카르타기네스들과 누만티아를 밑바닥까지 부쉈듯이; 나는 바라지 않았을 것이다 코린토스를, 그러나 나는 믿는다 어떤 것을 목적하였다고, 주로 그 지역의 편의성을, 언젠가 그 위치 자체가 전쟁을 일으키는 쪽으로 고무할 수 있지 않도록.

Mea quidem sententia paci, quae nihil habitura sit insidiarum, semper est consulendum.
더욱이 내 생각에 평화에는, 그 평화가 아무런 함정들도 지니지 않을, 주의가 기울여져야 한다.

In quo si mihi esset obtemperatum, si non optimam, at aliquam rem publicam, quae nunc nulla est, haberemus.
그 일에 있어서 만일 나에게 따랐더라면, 만일 최선이 아니었다면, 그러나 어떤 공화국을. 그것이 이제는 아무것도 아닌, 우리는 가졌을 것이다.

Et cum iis, quos vi deviceris consulendum est, tum ii, qui armis positis ad imperatorum fidem confugient, quamvis murum aries percusserit, recipiendi.
그리고 저들, 그들을 힘으로써 그대가 정복했을 저들에게 주의가 기울여져야 하고, 다음으로 저들은, 그들이 내놓인 군대로써 지배자들에 대한 믿음에 호소할, 설령 성벽을 철퇴가 두드렸을지라도, 되받아들여져야 한다.

In quo tantopere apud nostros iustitia culta est, ut ii, qui civitates aut nationes devictas bello in fidem recepissent, earum patroni essent more maiorum.
그 일에 있어서 그렇게나 많이 우리들의 사람들에 의해서 정의가 가꾸어 졌다, 저들, 그들이 전쟁으로 정복된 도시들이나 나라들을 믿음으로 되돌려 왔었을 정도로, 그 나라들의 후원자들이었을 정도로 선조들의 방식으로써.


[36] Ac belli quidem aequitas sanctissime fetiali populi Romani iure perscripta est.
그리고 또한 더욱이 전쟁의 공정함은 가장 성스럽게 로마 시민의 페티알리스 법으로써 기록되었다.

Ex quo intellegi potest nullum bellum esse iustum, nisi quod aut rebus repetitis geratur aut denuntiatum ante sit et indictum.
그로부터 어떠한 전쟁도 정의롭지 않음을 이해할 수 있다, 만일 보상의 문제들로써 다루어질 것이나 앞서 경고되었고 또 선언되었던 것 때문이 아니라면.

[Popilius imperator tenebat provinciam, in cuius exercitu Catonis filius tiro militabat.
포필리우스 황제는 속령을 취하곤 하였다, 그의 대군 내에서 카토의 아들이 신병으로 복무하고 있었던.

Cum autem Popilio videretur unam dimittere legionem, Catonis quoque filium, qui in eadem legione militabat, dimisit.
하지만 포필리우스에게 하나의 군단이 해산하는 것이 생각되었을 때, 카토의 아들도, 그 동일한 군단에서 복무하고 있던, 그는 해산시켰다.

Sed cum amore pugnandi in exercitu remansisset, Cato ad Popilium scripsit, ut, si eum patitur in exercitu remanere, secundo eum obliget militiae sacramento, quia priore amisso iure cum hostibus pugnare non poterat.
그러나 그가 전투에 대한 애착으로 대군 내에 남았었을 때, 카토는 포필리우스에게 썼다, 만일 그가 대군에 남는 것을 허용한다면, 그를 군대의 두 번째 서약으로써 묶도록, 왜냐하면 상실된 첫 번째 것(서약)으로써 정당하게 적과 싸울 수 없을 것이기 때문에.


[37] Adeo summa erat observatio in bello movendo.]
그 정도로 대단히 높았다 주의가 전쟁을 일으킴에 있어서.]

M. quidem Catonis senis est epistula ad M. filium, in qua scribit se audisse eum missum factum esse a consule cum in Macedonia bello Persico miles esset.
또한 아들 마르쿠스를 향한 늙은 마르쿠스 카토의 편지가 있다, 그 안에 그가 썼던 그 자신이 그가 집정관에 의해 해산되었음을 들었다고 마케도니아에서 페르시아 전쟁에 군인이었을 때.

Monet igitur ut caveat, ne proelium ineat; negat enim ius esse, qui miles non sit cum hoste pugnare.
그러므로 그는 권고하였다 삼가도록, 전투에 들어서지 않도록; 왜냐하면 그는 정당하다는 것을 부정하기 때문이다, 병사가 아닐 누군가가 적과 싸우는 것이.

Equidem etiam illud animadverto, quod, qui proprio nomine perduellis esset, is hostis vocaretur, lenitate verbi rei tristitiam mitigatam.
또한 실로 나는 그것을 주목한다, 자신의 이름으로 국가의 적에 속할 자, 그가 이방인으로 불렸기에, 말의 부드러움으로 사태의 비극이 완화되었다.

Hostis enim apud maiores nostros is dicebatur, quem nunc peregrinum dicimus.
왜냐하면 이방인은 우리의 선조들에 의해 저러한 자로 이야기되었기 때문이다, 이제 우리가 그를 외지인이라 말하는.

Indicant duodecim tabulae: aut status dies cum hoste, itemque adversus hostem aeterna auctoritas.
12서판들은 보여준다: 혹은 이방인과 함께 세워진 날, 마찬가지로 이방인에 대하여 영속적 소유권.

Quid ad hanc mansuetudinem addi potest, eum, quicum bellum geras, tam molli nomine appellare?
무엇이 이 온화함에 덧붙여질 수 있는가, 그를, 당신이 그와 전쟁을 치를, 그렇게나 부드러운 이름으로 부르는 일에?

Quamquam id nomen durius effecit iam vetustas; a peregrino enim recessit et proprie in eo, qui arma contra ferret, remansit. 
그럼에도 불구하고 그 이름을 더욱 거칠게 만들었다 이제 오랜 시간이; 왜냐하면 <그 이름이> 외지인으로부터 떠났고 특히 그 사람 안에, 맞서서 무장을 갖추었을 자, 남았기 때문이다.


[38] Cum vero de imperio decertatur belloque quaeritur gloria, causas omnino subesse tamen oportet easdem, quas dixi paulo ante iustas causas esse bellorum.
실로 지배에 대해서 경쟁되고 또 전쟁으로써 영광이 추구될 때, 전적으로 다음과 같은 것들 원인들이 전제되어 있음에 틀림없다, 조금 전에 내가 전쟁의 정의로운 이유들이라고 말했던 것들.

Sed ea bella, quibus imperii proposita gloria est, minus acerbe gerenda sunt.
그러나 그 전쟁들은, 그 전쟁들에 통치의 영광이 관련된, 덜 잔인하게 수행되어야 한다.

Ut enim cum civi aliter contendimus, si est inimicus, aliter si competitor (cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae) sic cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur, uter esset, non uter imperaret, cum Latinis, Sabinis, Samnitibus, Poenis, Pyrrho de imperio dimicabatur.
왜냐하면 우리가 시민과 다른 식으로 싸우는 것처럼, 만일 그가 적이라면, 또 다른 식으로 만일 경쟁자라면 (한 쪽의 사람과는 명예와 위엄의 싸움이고, 또 다른 사람과는 목숨과 명성의 <싸움이다>) 켈티베리와, 킴브리와 그렇게 적과 싸우듯 전쟁이 수행되었던 것처럼, 어느 쪽이든 있도록, 어느 쪽이든 지배하지 않도록, 라티니들, 사비니들, 삼니테스들, 포에니들, 퓌루스와는 지배에 대해 싸워졌다.

Poeni foedifragi, crudelis Hannibal, reliqui iustiores.
포에니들은 신뢰하지 못할 자들(이었고), 한니발은 잔인(하였고), 남은 자들은 더 정의(로웠다).

Pyrrhi quidem de captivis reddendis illa praeclara:
더욱이 퓌리들은 포로들의 송환에 대해서 저러한 유명한 것들을:

Nec mi aurum posco nec mi pretium dederitis,
난 내게 금도 바라지 않고 그대들 내게 값을 치르지도 않을 것이다,
Nec cauponantes bellum, sed belligerantes
전쟁을 팔지는 않지만, 전쟁을 일삼는 자들이여
Ferro, non auro vitam cernamus utrique.
검으로, 금이 아닌 검으로 우리 저마다의 생명을 정하도록 하자.
Vosne velit an me regnare era, quidve ferat Fors,
그대들 혹은 내가 지배하길 바라겠는가 여신은, 혹은 무엇을 말씀하시겠는가 운명의 여신께서는,
Virtute experiamur. Et hoc simul accipe dictum:
우리 힘으로써 시험하리라.또한 이와 마찬가지의 말을 그대 받아들이라:
Quorum virtuti belli Fortuna pepercit,
그들에 속한 전쟁의 용맹에 운명의 여신께서 자비로우셨고,
Eorundem libertati me parcere certum est.
같은 자들의 자유에 내가 용서함은 확정적이다.
Dono, ducite, doque volentibus cum magnis dis.
나는 허하노라, 그대들은 수행하라, 또한 나는 위대하신 신들과 더불어 바람으로써 허하노라.


[39] Regalis sane et digna Aeacidarum genere sententia.
합당히 품위있고 아이아키다이의 부류에 걸맞는 문장이다.

Atque etiam si quid singuli temporibus adducti hosti promiserunt, est in eo ipso fides conservanda, ut primo Punico bello Regulus captus a Poenis, cum de captivis commutandis Romam missus esset iurassetque se rediturum, primum, ut venit, captivos reddendos in senatu non censuit, deinde, cum retineretur a propinquis et ab amicis, ad supplicium redire maluit quam fidem hosti datam fallere.
또한 더욱이 만일 무언가 개인들이 상황들로써 이끌려 적에게 약속했다면, 그것 자체에 있어서 신의가 지켜져야 한다, 첫 번째 푸니코스(카르타고의, 신의 없는) 전쟁에서 레굴루스가 포에니들에 의해 잡혔고, 포로 교환에 대해 로마에 보내졌고 그 자신 되돌아 올 것을 맹세 했을 때, 우선, 그가 왔고, 포로들이 되돌려지는 일을 원로원에서 판결하지 않았고, 다음으로, 이웃들과 친구들에 의해 그가 제지당했기에, 그는 적들에게 주어진 신의를 기만하는 것보다는 처벌에 되돌아 가기를 바랐던 것처럼.


-蟲-

+ Recent posts