[10] Hac divisione, cum praeterire aliquid maximum vitium in dividendo sit, duo praetermissa sunt.
이러한 구분에, 구분됨에 있어서 어떤 최대의 잘못이 간과되었더라도, (일단은?) 두 가지 것들이 생략되었다.
praeterire : praetereo inf. pass by, go by. disregard. go overdue. pass over.
dividendo : fut. pass. part.
cum ~ sit(subj) : cum casuale.
vitium : fault, vice, crime, sin. defect.
praetermissa : praetermitto pf. pass. part.

Nec enim solum, utrum honestum an turpe sit, deliberari solet, sed etiam duobus propositis honestis utrum honestius, itemque duobus propositis utilibus utrum utilius.
왜냐하면 (그 구분이) honestas 일지 수치일지, 그것만을 숙고할 뿐만이 아니라, 또한 두 가지 honestas한 제안들에서 어느 것이 더 honestas한지, 또 마찬가지로 두 유용한 제안들에서 어느 쪽이 더 유용한지, 이것도 숙고하곤 하기 때문이다.
sit : i.q. subj.
deliberari : delibero inf. pass.
solet : w. inf. pass. to be accustomed (to), make it a practice (to).

Ita quam ille triplicem putavit esse rationem in quinque partes distribui debere reperitur.
그만큼 저 사람(파나이티우스)은 삼중의 설명이 있다고 생각했다 다섯 부분들로 구분되어야 한다고 밝혀진.

Primum igitur est de honesto, sed dupliciter, tum pari ratione de utili, post de comparatione eorum disserendum.
그러므로 우선 honestas에 대해서, 그러나 이중으로, 다음으로 마찬가지 방식으로 유익함에 대해, 그 뒤에 그것들의 비교에 대해 설명되어야 한다.
disserendum : dissero fut. pass. fart. dispose, set in order. discuss. examine. explain.


[11] Principio generi animantium omni est a natura tributum, ut se, vitam corpusque tueatur, declinet ea, quae nocitura videantur, omniaque, quae sint ad vivendum necessaria anquirat et paret, ut pastum, ut latibula, ut alia generis eiusdem.
최초에 생물들의 모든 종류는 자연으로부터 나뉘어졌다(분배받았다), 그 자체로, 생명과 육체를 보존하도록, 그것들을 감소시키도록, 해로운 것들로 보일 것들을, 그리고 모든 것들을, 살기 위해 필요한 것들을 찾고 마련하도록, 목초지, 은신처, 그와 같은 종류의 다른 것들과 같은.
tributum : tribuo pf. pass. divide.
tueatur : tueor subj. dep. 2. to keep safe from physical danger.
declinet : declino subj.
videantur : subj. characteristic.
vivendum : vivo fut. pass. part.
anquirat : anquiro subj.
pastum/latibula : 목초지/은신처

Commune item animantium omnium est coniunctionis appetitus procreandi causa et cura quaedam eorum, quae procreata sint.
또한 모든 살아있는 것의 공통된 바는 출산을 원인으로 하는(그것을 위한) 결합의 욕구와 출산된 것들일 그것들에 대한 특정 정도의 염려이다.
procreandi :  procreo. fut. pass. part. sg. n. gen.

Sed inter hominem et beluam hoc maxime interest, quod haec tantum, quantum sensu movetur, ad id solum, quod adest quodque praesens est se accommodat, paulum admodum sentiens praeteritum aut futurum.
그러나 인간들과 짐승들 사이에서 이것이 가장 다르다, 이쪽(짐승)은 감각에 의해 이동되는 만큼, 오직 그것에 의해서만, 곁에 있는 것과 현존하는 것과 그 자신을 맞춘다는 것이, 과거 또는 미래를 아주 조금 느끼면서.
interest : intersum. be different.

Homo autem, quod rationis est particeps, per quam consequentia cernit, causas rerum videt earumque praegressus et quasi antecessiones non ignorat, similitudines comparat rebusque praesentibus adiungit atque adnectit futuras, facile totius vitae cursum videt ad eamque degendam praeparat res necessarias.
그러나 인간은, 그가 추론에 대해 담지자로 있는, 그 추론을 통하여 귀결들을 분별하는, 사태들의 원인들을 보고 그 원인들의 앞으로 가서 마찬가지로 선행하는 것들을 간과하지 않으며, 유사한 것들을 현존하는 사태들과도 함께 모아 미래의 것들에 덧붙이고 결부시키며, 쉽사리 총체적 삶의 경로(궤적, 진행방향)를 보고 그 방향으로 살아가기 위해 필요한 것들을 준비한다.
praegressus : praegredior pf. part. go ahead, go before, precede, surpass.
antecessiones : antecessio pl. acc.
similitudines : similitudo pl. acc.
adiungit : ad-iungo. add, attach, join to, add to. apply to. with. dat. to connect. link up, attach.
adnectit : ad-necto. tie on/to. bind to.
cursum : running. course, direction. line of advance. orbit. passage.
degendam : dego fut. pass. spend/bide one's time in. wait. remain alive. live on. endure. continue.


[12] Eademque natura vi rationis hominem conciliat homini et ad orationis et ad vitae societatem ingeneratque inprimis praecipuum quendam amorem in eos, qui procreati sunt impellitque, ut hominum coetus et celebrationes et esse et a se obiri velit ob easque causas studeat parare ea, quae suppeditent ad cultum et ad victum, nec sibi soli, sed coniugi, liberis, ceterisque quos caros habeat tuerique debeat, quae cura exsuscitat etiam animos et maiores ad rem gerendam facit.
또 같은 방식으로 자연은 이성의 힘으로 인간을 인간에 그리고 발화와 생활의 공동체에 결합하고 특히 어떤 특별한 사랑을 그들 안에 심는다, 그 사랑들이 산출된 것(후손)에 대해 있고 또 강제하는, 인간들의 결합과 모임들이 있기를 또 그 자신에 의해서도 참여되기를 바라도록 그러한 이유들로 인해서 그러한 것들을 준비하기를 바라도록, 생활과 생존을 위해 필요할 것들을, 그 자신 하나만이 아니라, 동반자, 자녀들, 그들에게 호의를 가질 또 다른 이들을 보호할 것이 분명할 것들을, 그러한 염려가 더욱이 용기를 분발시키고 해야할 일들을 위해 더욱 강력하게 만든다.
conciliat : concilio. unite.
societatem: societas. sequor.
ingenerat : ingenero. implant.
inprimis : adv. in the first place, first.
praecipuum : particular. especial.
procreati : procreo pf. pass. part.
impellit : impello. drive, persuade, impel.
obiri : obeo inf. pass. go to meet. attend to.
suppeditent : suppedito subj. 3pl. be/make available when/as required.
exsuscitat : exsuscito. awaken, kindle, stir up, excite. rouse.
gerendam : gero fut. pass. part. with. rem, carry on.  deal with a business, work, affairs.


[13] Inprimisque hominis est propria veri inquisitio atque investigatio.
또한 특히 인간에게 진리의 탐구와 또 연구는 고유한 것들이다.
veri : verum. gen. truth.

Itaque cum sumus necessariis negotiis curisque vacui, tum avemus aliquid videre, audire, addiscere cognitionemque rerum aut occultarum aut admirabilium ad beate vivendum necessariam ducimus.
따라서 우리가 필요들의 고통들과 염려들로부터 자유로울 때, 다음으로 우리는 어떤 것을 보고, 듣고, 배우기를, 감추어진 사태들과 놀라운 사태들에 대한 연구(인식)를 그리하길 바란다 행복하게 살기 위해 필요한 것들이라 생각하고서.
avemus : aveo 1pl. (usu. w. inf.) to be eager.
beate : adv. from beo. happily. excellently.

Ex quo intellegitur, quod verum, simplex sincerumque sit, id esse naturae hominis aptissimum.
그로부터 이해된다, 진실이자 단순하고도 명료할 것이 무엇인지, 인간 본성에 대해 가장 적합한 것으로서.

Huic veri videndi cupiditati adiuncta est appetitio quaedam principatus, ut nemini parere animus bene informatus a natura velit nisi praecipienti aut docenti aut utilitatis causa iuste et legitime imperanti; ex quo magnitudo animi existit humanarumque rerum contemptio.
진리 탐구의 이러한 열망에 관련된 것들은 우위에 서는 어떤 욕구이다, 그 누구에게도 본성(자연)에 의해 훌륭하게 형성된 영혼이 따르길 원하지 않을 만큼, 교육하는 자나 가르치는 자 또는 유익함을 이유로 올바르고 적법하게 지시하는 자에게가 아니라면 그 누구에게도; 그로부터 영혼의 위대함은 인간사에 대한 경멸이 된다.


[14] Nec vero illa parva vis naturae est rationisque, quod unum hoc animal sentit, quid sit ordo, quid sit quod deceat, in factis dictisque qui modus.
실로 본성의 저 작은 힘에 그리고 이성에 속한다, 오직 이 동물만이 감각한다는 것은, 질서가 무엇일지, 알맞은 것이 무엇일지, 행동과 말에 있어서 알맞는 것은 어떤 것들일지.
modus : moderation.

Itaque eorum ipsorum, quae aspectu sentiuntur, nullum aliud animal pulchritudinem, venustatem, convenientiam partium sentit; quam similitudinem natura ratioque ab oculis ad animum transferens multo etiam magis pulchritudinem, constantiam, ordinem in consiliis factisque conservandam putat cavetque ne quid indecore effeminateve faciat, tum in omnibus et opinionibus et factis ne quid libidinose aut faciat aut cogitet.
따라서 바로 그러한 것들 중에서, 시각으로써 감각되는, 다른 어떤 동물도 몫(역할, 의무)의 아름다움, 매력, 조화를 느낄 수 없다; (인간은) 자연과 이성이 눈으로부터 마음으로 유사성을 전하는 일 보다도 실로 훨씬 더 많이 매력, 견고함, 질서를 논의와 실천에 있어서 보전하는 것을 생각하고 어떤 일을 못나고 나약하게 행하지 않도록 경계하고, 나아가 의견들과 행위들 전부에 있어서 어떤 일을 방종하게 행하거나 생각하지 않도록 (경계한다).

Quibus ex rebus conflatur et efficitur id, quod quaerimus, honestum, quod etiamsi nobilitatum non sit, tamen honestum sit, quodque vere dicimus, etiamsi a nullo laudetur, natura esse laudabile.
그러한 것들로부터 생겨나고 이루어지는 그것, 우리가 탐구하는 것, honestas를, 비록 잘 알려지진 않았을지라도, 그럼에도 honestum할 그것을, 우리는 정당하게 말한다, 비록 그 누구로부터도 칭송받지 않을지라도, 칭송받을 본성이라고.
conflatur : conflo pass. bring about. invent, concoct.
efficitur : efficio pass. bring about. execute, cause. make, produce.

[15] Formam quidem ipsam, Marce fili, et tamquam faciem honesti vides, "quae si oculis cerneretur, mirabiles amores ut ait Plato, excitaret sapientiae".
더욱이 honestas의 바로 그 형식을, 나의 아들 마르쿠스, 또 말하자면 honestas의 얼굴을 너는 본다, "만일 그것이 두 눈으로 분간된다면, 플라톤이 말했듯 지혜에 대한 놀라운 사랑들을 일깨울 것이다."

Sed omne, quod est honestum, id quattuor partium oritur ex aliqua.
그러나 honestas한 모든 것, 그것은 네 가지 부분들 중 어떤 한 가지 것으로부터 나온다.

Aut enim in perspicientia veri sollertiaque versatur aut in hominum societate tuenda tribuendoque suum cuique et rerum contractarum fide aut in animi excelsi atque invicti magnitudine ac robore aut in omnium, quae fiunt quaeque dicuntur ordine et modo, in quo inest modestia et temperantia.
왜냐하면 (honestas한 모든 것은) 진리의 완전한 앎과 숙련됨에 관계되거나 혹은 인간들의 공동체에서 유지함에 또 각자가 자신의 몫을 나눠 가짐에 그리고 관계맺는 일들에 대한 믿음에 혹은 고양되고 또한 굴하지 않는 영혼의 위대함과 굳건함에 혹은 이루어지고 이야기된 모든 것들의 질서와 중용, 그 안에 겸양과 자제가 내재하는 그것에 관계되기 때문이다.
versatur : verso pass. w. in abl. be concerned with.
tuenda : tueor fut. part. acc. n. pl. see, look at, protect, watch, uphold.
tribuendo : tribuo fut. pass. part. share out, apportion.

Quae quattuor quamquam inter se colligata atque implicata sunt, tamen ex singulis certa officiorum genera nascuntur, velut ex ea parte, quae prima discripta est, in qua sapientiam et prudentiam ponimus, inest indagatio atque inventio veri, eiusque virtutis hoc munus est proprium.
그러한 네 가지 것들이 비록 그것들 사이에서 결합되고 함축된다 할지라도, 그럼에도 각각의 것들로부터 의무들의 특정한 종류들이 생겨난다, 마치 그것의 부분으로부터, 첫 번째로 구분된 것들인, 우리가 그 안에 지혜와 사려를 둔, 진리의 탐색과 발견이 내재하는 것처럼, 또 그 탁월함에 대해 이러한 의무가 고유하다.

-蟲-

+ Recent posts