Nunc ea cognosce quae maxima exoptas.
이제 네가 크게 바라고 있는 것을 보라.
exoptas : exopto. long for.
Rem publicam funditus amisimus, adeo ut Cato, adulescens nullius consilii sed tamen civis Romanus et Cato, vix vivus effugerit, quod, cum Gabinium de ambitu vellet postulare neque praetores diebus aliquot adiri possent, in contionem escendit et Pompeium privatum dictatorem appellavit.
우리는 공화정을 그렇게나 완전하게 잃어 버렸다, 전혀 생각 없는 젊은이인 카토 그럼에도 불구하고 로마 시민인 카이우스 카도가, 거의 살아서 빠져나갈 수 없었을 만큼, 왜냐하면, 그가 가비니우스를 뇌물에 관하여 기소하길 바라고 있었으나 치안관들이 며칠 동안 올 수 없었던 때, 그가 의장에 올라섰고 폼페이우스를 비공인의 전권자라 불렀기 때문이다.
funditus: w. adeo : adeo2. adv. 4.b.(w. ut.) utterly.
amisimus : amitto pf. lose.
effugerit : effugio pf. subj. characteristic.
ambitu : 6. bribery.
vellet : volo impf. subj.
postulare : postulo inf. 3. (w. de.) prosecute.
Propius nihil est factum quam ut occideretur.
그가 죽임을 당하였을 것보다 더 일어날 법한 일은 아무것도 없었다.
Propius : prope comp. nearer, closer.
Ex hoc qui sit status totius rei publicae videre potes.
이로부터 공화정 전체의 상태가 어떠한지 그대는 볼 수 있다.
Nostrae tamen causae non videntur homines defuturi; mirandum in modum profitentur, offerunt se, pollicentur.
그렇지만 사람들은 우리들(나)의 이유에 대해 무시할 것으로 보이지 않는다: 그들은 존경할 만한 방식으로 선언하고, 그들 자신을 내어주며(헌신하며), 약속한다.
defuturi : desum fut. part. w.dat. be neglectful in one's duty or support.
mirandum : miro part. fut. pass. admire.
profitentur : profiteor pl. declare, profess.
offerunt : offero pl. 10.(refl.) to offer one's servics.
Equidem cum spe sum maxima, tum maiore etiam animo: spe, superiores fore nos, animo, ut in hac re publica ne casum quidem ullum pertimescam.
더욱이 나는 최대의 희망뿐만 아니라, 더 나아가 더욱 커다란 영혼으로 있다 : 우리가 더욱 고양되리라는 희망과, 여기 공화국 안에서 어떠한 운명이든 두려워 하지 않을 영혼으로.
cum ..., tum ... : not only ..., but also ...
ne ... quidem : not even ...
pertimescam : pertimesco subj.
Sed tamen se res sic habet: 15
하지만 그럼에도 일은 이러한 지경이다.
sic habet : habeo w. adv. of manner) to be (so) situated.
(original :
V. 15. Nunc ea cognosce, quae maxime exoptas: rem publicam funditus amisimus, adeo ut C. Cato, adolescens nullius consilli, sed tamen civis Romanus et Cato, vix vivus effugerit, quod, cum Gabinium de ambitu vellet postulare neque praetores diebus aliquot adiri possent vel potestatem sui facerent, in concionem escendit et Pompeium privatum dictatorem appellavit: propius nihil est factum, quam ut occideretur. Ex hoc, qui sit status totius rei publicae, videre potes.16 Nostrae tamen causae non videntur homines defuturi: mirandum in modum profitentur, offerunt se, pollicentur. Equidem cum spe sum maxima, tum maiore etiam animo, spe, superiores fore nos, animo, ut in hac re publica ne casum quidem ullum pertimescam. Sed tamen se res sic habet:)

24 Condition of politics at Rome

 si diem nobis dixerit, tota Italia concurret, ut multiplicata gloria discedamus; sin autem vi agere conabitur, spero fore studiis non solum amicorum sed etiam alienorum ut vi resistamus.
만일 그(Clodius)가 나에게 날을 정한다면(고발), 이탈리아 전체가 함께 일어설 것이다, 내가 증대된 영광을 성취하도록: 하지만 만일 반대로 그가 폭력을 일으키려 시도할 것이라면, 나는 친구들만이 아니라 또한 적대자들의 열망으로도 그 폭력에 저항하게 되리라(fore ut ...) 기대한다.
multiplicata : multiplico pf. pass. part.
conabitur : conor fut. attempt.
Omnes et se et suos amicos, clientes, libertos, servos, pecunias denique suas pollicentur.
모두가 그 자신과 그의 친구들, 동맹자들, 자유민들, 노예들, 종국엔 그들 자신의 재산까지 모든 것을 약속하고 있다.
denique : adv. finally.
Nostra antiqua manus bonorum ardet studio nostri atque amore.
나의 오랜 선한 자들의 군대는 나에 대한 열정과 사랑으로 불타 오른다.
ardet : ardeo. be on fire, burn.
Si qui antea aut alieniores fuerant aut languidiores, nunc horum regum odio se cum bonis coniungunt.
만일 이전에 누군가 적대적이거나 미온적인 자들이 있었다면, 이제 이 폭군들에 대한 미움으로 그 자신을 선한 자들과 함께 잇는다.
Pompeius omnia pollicetur et Caesar; quibus ego ita credo ut nihil de mea comparatione deminuam.
폼페이우스는 모든 것들을 약속하고 카이사르 또한 그러하다; 나 자신은 그들에게 나의 예비에 대하여 전혀 완화하지 못할 만큼 믿는다.
deminuam : deminuo subj. lessen.
Tribuni plebis designati sunt nobis amici; consules se optime ostendunt; praetores habemus amicissimos et acerrimos cives, Domitium, Nigidium, Memmium, Lentulum; bonos etiam alios, hos singulares.
 대중의 선출된 사령관들은 우리에게 우정어린 자들이다: 집정관들은 그들 자신을 가장 훌륭하게 내보인다: 우리는 가장 우정 깊고도 또 가장 정열적인 시민들을 치안관들로 가지고 있다, 도미티우스, 니기디우스, 멤미우스, 렌툴루스를: 다른 훌륭한 이들도 가졌지만, 이들 한 명 한 명을.
ostendunt : ostendo. display.
Quare magnum fac animum habeas et spem bonam.
그러므로 그대는 선한 영혼과 또한 희망을 가질 수 있도록 영혼을 담대히 하라.
De singulis tamen rebus quae cotidie gerantur faciam te crebro certiorem.
그렇지만 날마다 일어날 세세한 일들에 대하여 내가 너에게 자주 알려줄 것이다.
cotidie : adv. daily.
crebro : adv. frequently.
certiorem : certior subj. inform.
(original :
 si diem nobis Clodius dixerit, tota Italia concurret, ut multiplicata gloria discedamus; sin autem vi agere conabitur, spero fore studiis non solum amicorum, sed etiam alienorum ut vi resistamus. Omnes et se et suos amicos clientes, libertos servos, pecunias denique suas pollicentur. Nostra antiqua manus bonorum ardet studio nostri atque amore; si qui antea aut alienores fuerant aut languidiores, nunc horum regum odio se cum bonis coniungunt. Pompeius omnia pollicetur et Caesar, quibus ego ita credo, ut nihil de mea comparatione deminuam. Tribuni pl. designati sunt nobis amici; consules se optimos ostendunt; praetores habemus amicissimos et acerrimos cives Domitium, Nigidium, Memmium, Lentulum; bonos etiam alios, sed hos singulares: quare magnum fac animum habeas et spem bonam; de singulis tamen rebus, quae quotidie gerantur, faciam te crebro certiorem.)

-蟲-


+ Recent posts